13/39. Allah, (Levh-ı Mahfûz’dan) dilediğini siler, (dilediğini de) sâbit kılar (yerinde bırakır). Ümmü’l-Kitâb (Ana kitap/Levh-ı Mahfûz. bk. Zuhruf,4) O'nun katındadır.

(Müfessirler, bu âyetin tefsiri ile ilgili olarak şu açıklamaları yapmışlardır:

Celâleyn: (Peygamberlerle ilgili) dilediği (Tevrat ve İncil gibi kitaplardaki) ahkâmı değiştirir.

Beydâvî: “Nesh”edilmesi doğru olanı nesheder/yürürlükten kaldırır.

Medârik: Hafaza meleklerinin defterinden dilediğini yok eder ve başkasını/dilemediklerini de sâbit bırakır. Veya tevbe edenlerin küfürlerini silip yok eder ve îmanlarını onun yerine geçirip sabit bırakır. Yahut süresi/ecel zamanı yaklaşanı öldürür veya eceli gelmemiş olanı da eceli vaktine kadar sabit bırakır.

Ebu’s-Suûd Efendi: Bir nesli siler ve diğerlerini sabit bırakır. Yahut cismanî âlemden bozulanları siler ve kâinatı sabit bırakır.

İbn Abbâs radıyallahü anh: Bir kişinin şakîliği/şakâveti/cehennemlik olduğu, sa’îdliği/saâdeti/cennetlik olduğu, hayatı ve ölümü değişmez/silinmez “Semerkandî”.

"Allah dilediğini siler ve bırakır. Ana kitab ise O'nun nezdindedir" âyetini Hazret-i İbn Abbâs, şöyle açıklar:

Resûlüllah “sallallahü aleyhi ve sellem”den: "Allah'ın ömrünü ve ecelini uzatmasını, rızkını genişletmesini seven/isteyen bir kimse, Allah'tan korksun ve akrabalık bağını gözetsin.” (Buhârî, Edeb 12) şeklindeki hadisi rivâyet ettiği zaman, İbn Abbâs'a: “Ömür ve ecelde nasıl artış yapılır?” diye bir soru sorulmuştur. O da şu cevabı vermiştir:

Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Yüce Allah, sizi – insanların babası Adem aleyhisselam’ın yaratıldığı ilk madde itibariyle – topraktan/çamurdan yaratandır, sonra bir ecel takdir edendir. O'nun katında belirlenmiş bir ecel/ecel-i müsemmâ” daha vardır “En'âm,2”.

Birinci ecel, kulun annesinin kendisini doğurduğu andan öleceği vakte kadardır.

İkinci ecel/ecel-i müsemmâ ise, kişinin vefatından itibaren Berzah/Kabir hayatı ile yüce Allah'ın huzuruna çıkacağı zamana kadarki süreyi kapsar. Bunu Allah'tan başka kimse bilmez. İşte kul, Rabbinden korkar ve akrabalık bağını gözetirse, yüce Allah, Berzah'taki ecelinden birinci/dünyadaki ömrünün eceline dilediği kadarını ilave eder. Bu kişi, şayet isyan eder ve akrabalık bağını koparacak olursa, Allah da dünyadaki ömründen bunu dilediği kadarıyla eksiltir ve Berzah'taki eceline ilave eder.

Eğer yüce Allah'ın ezelî ilmindeki ecel, kesinleşirse, artık onda bir artış veya eksilme söz konusu değildir. Çünkü Allahü teâlâ:

"Her ümmetin bir eceli vardır. Artık o ecel geldiği zaman, onlar onu, ne bir an geri bırakabilirler, ne de ileri alabilirler. A'raf,34” diye buyurmuştur “Kurtubî”.)

 

Meâl-i Şerîf (Ehl-i Sünnet Alimleri: Beydâvî, Celâleyn, Nesefî, Semerkandî...)

 

39 ﴿