53/39. İnsan için ancak çalıştığı vardır. (Çünkü insana, bir önceki âyette “işlediği günahlarının başkası tarafından üstlenemeyeceği” beyân edildikten sonra, bu âyette namaz başta olmak üzere “salih amel” işlemeyen hiç kimsenin hayır namına hiçbir şey elde edemeyeceği açıklanmış oluyor. Böylece “îmandan yoksun” kötülük yapan bir kimsenin, başkasının iyiliği sebebiyle bir mükâfat elde edemeyeceği anlaşılıyor “Râzî”.)

(Hadislerde beyan edildiği şekilde “hac” ve “sadaka”, ölüye fayda sağlamaktadır. Çünkü bunlar, niyyet edilerek yapıldığı için sanki bunları yapanlar, mevtanın vekili olur “Beydâvî”. Vekil de asil gibidir.

(Yine Hadis-i şerifte buyrulmuştur: İnsanoğlu öldüğü zaman, bütün amellerinin sevabı da sona erer. Şu üç şey bundan müstesnadır: Sadaka-i câriye, istifade edilen ilim, kendisine dua eden hayırlı evlât “Müslim, Vasıyye 4”.)

(Müfessirlerin çoğu, bu âyetin muhkem olduğunu söyler. Ancak bazı Müfessirler: Îman edenlere ve zürriyetleri de îman edip kendilerine uyanlara “Ahiret’te” zürriyetlerine kavuştururuz “zürriyetlerini onların derecelerine yükseltiriz” Tûr sûresi 21. âyetiyle neshedildiğini bildirir. İbn Abbâs “radıyallahü anh” da bu görüştedir.)

 

Meâl-i Şerîf (Ehl-i Sünnet Alimleri: Beydâvî, Celâleyn, Nesefî, Semerkandî...)

 

39 ﴿