44. DUHÂN SÛRESİ

Bismillâhirrahmânirrahîm.

1

Hâ Mîm.1

1. Bu harflerle ilgili olarak Bakara sûresinin ilk âyetinin dipnotuna bakınız.

2, 3

Apaçık olan Kitab'a andolsun ki, biz onu mübarek bir gecede2 indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız.

2. İslâm bilginlerinin çoğunluğuna göre, âyette sözü edilen mübarek gece Kadir Gecesi'dir. Çünkü Kur'ân-ı Kerim'in indirilmeye başladığı gecenin Kadir Gecesi olduğu Bakara sûresinin 185. âyetinde işaret yoluyla ve Kadir sûresinin 1. âyetinde açıkça belirtilmiştir.

4, 5, 6, 7

Katımızdan bir emirle her hikmetli iş o gecede ayırt edilir. Eğer kesin olarak inanıyorsanız, Rabbinden; göklerin, yerin ve bu ikisi arasındakilerin Rabbinden bir rahmet olarak biz peygamberler göndermekteyiz. O, hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir.

8

O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Yaşatır, öldürür. O, sizin de Rabbiniz, önceki atalarınızın da Rabbidir.

9

Fakat onlar, şüphe içinde eğlenip duruyorlar.

10

Göğün açık bir duman3 getireceği günü bekle.

3. Tefsir bilginlerinin çoğunluğu, bu dumanın, kıyametin alametlerinden biri olarak göğü kaplayacak olan duman olduğunu ifade etmişlerdir.

11

(O duman) insanları bürür. Bu, elem dolu bir azaptır.

12

İnsanlar, "Rabbimiz! Bu azabı bizden kaldır, çünkü biz artık inanıyoruz" derler.

13

Nerede onlarda öğüt almak?! Halbuki kendilerine (gerçeği) açıklayan bir peygamber gelmişti.

14

Sonra ondan yüz çevirdiler ve "Bu bir öğretilmiş, bu bir deli!" dediler.

15

Biz bu azabı kısa bir süre kaldıracağız, siz de yine eski hâlinize döneceksiniz.

16

Onları o en şiddetli yakalayışla yakalayacağımız günü hatırla. Şüphesiz biz öcümüzü alırız.

17

Andolsun, onlardan önce Firavun kavmini sınamıştık. Onlara değerli bir peygamber (Mûsâ) gelmişti.

18

O, şöyle demişti: "Allah'ın kullarını (esaret altındaki İsrailoğullarını) bana teslim edin. Çünkü ben güvenilir bir peygamberim."

19

"Allah'a karşı ululuk taslamayın. Çünkü ben size apaçık bir delil (mucize) getiriyorum."

20

"Şüphesiz ki ben, beni taşlamanızdan, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah'a sığındım."

21

"Bana inanmadınızsa benden uzak durun."

22

Sonra Mûsâ, Rabbine, "Bunlar günahkâr bir toplumdur" diye seslendi.

23

Allah da şöyle dedi: "O hâlde kullarımı geceleyin yola çıkar, çünkü takip edileceksiniz."

24

"Denizi açık hâlde bırak."4 Çünkü onlar boğulacak bir ordudur.

4. Şu'arâ sûresi, âyet, 63 ve Tâ-Hâ sûresi, âyet, 77de de ifade edildiği üzere Hazret-i Mûsâ, Allah'ın emri üzerine asasıyla denize vurmuş ve böylece geçecekleri uygun bir yol açılmıştı. Bu âyette Hazret-i Mûsâ'ya, karşıya geçtikten sonra açılan bu yolu kapatmaması emredilmektedir. Çünkü onları takip eden Firavun ve arkadaşları bu yola girecek ve denizin kapanmasıyla boğulacaklardır.

25

Onlar geride nice bahçeler, nice pınarlar bıraktılar.

26

Nice ekinler, nice güzel konaklar!

27

Zevk ve sefasını sürdükleri nice nimetler!

28

İşte böyle! Onları başka bir topluma miras bıraktık.

29

Gök ve yer onların ardından ağlamadı; onlara mühlet de verilmedi.

30, 31

Andolsun, İsrailoğullarını o alçaltıcı azaptan; Firavun'dan kurtardık. Çünkü o, haddi aşanlardan bir zorba idi.

32

Andolsun, onları, bir bilgi üzerine (dönemlerinde) âlemlere üstün kıldık.

33

Onlara, içinde açık bir imtihan bulunan mucizeler verdik.

34, 35

Bunlar (müşrikler) diyorlar ki: "İlk ölümümüzden başka bir ölüm yoktur. Biz diriltilecek değiliz."

36

"Eğer doğru söyleyenler iseniz atalarımızı getirin."

37

Bunlar mı daha hayırlı, yoksa Tübba'5 kavmi ile onlardan öncekiler mi? Onları helâk ettik. Çünkü onlar suçlu kimselerdi.

5. "Tübba", Yemen hükümdarlarına verilen addır.

38

Biz, gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunanları, eğlenmek için yaratmadık.

39

Biz onları ancak hak ve hikmete uygun olarak yarattık. Ama onların çoğu bilmiyorlar.

40

Şüphesiz, hüküm günü, hepsinin bir arada buluşacağı zamandır.

41

O gün dostun dosta hiçbir faydası olmaz. Kendilerine yardım da edilmez.

42

Yalnız, Allah'ın yardım ettiği kimseler bunların dışındadır. Şüphesiz O, mutlak güç sahibidir, çok merhamet edendir.

43, 44

Şüphesiz, zakkum ağacı, günahkârların yemeğidir.

45, 46

O, maden eriyiği gibidir. Kaynar suyun kaynaması gibi karınlarda kaynar.

47

(Allah, görevli meleklere şöyle der:) "Tutun onu, cehennemin ortasına sürükleyin."

48

"Sonra başının üstüne kaynar su azabından dökün."

49

(Deyin ki:) "Tat bakalım! Hani sen güçlüydün, şerefliydin!?"

50

"İşte bu, şüphelenip durduğunuz şeydir!"

51

Allah'a karşı gelmekten sakınanlar ise güvenli bir yerdedirler.

52

Bahçelerde ve pınar başlarındadırlar.

53

İnce ipekten ve parlak atlastan elbiseler giyinerek karşılıklı otururlar.

54

İşte böyle. Ayrıca onları iri siyah gözlü hurilerle evlendirmişizdir.

55

Orada güven içinde her türlü meyveyi isterler.

56

Orada ilk ölümden başka bir ölüm tatmazlar. Allah, onları cehennem azabından korumuştur.

57

Bunlar, Rabbinden bir lütuf olarak verilmiştir. İşte bu büyük başarıdır.

58

(Ey Peygamberim!) Biz Onu (Kur'ân'ı) senin dilinle kolaylaştırdık ki, düşünüp öğüt alsınlar.

59

Artık sen (onların başına gelecekleri) bekle; onlar da beklemektedirler.