65

Yemin olsun, içinizden Cumartesi günü hududunu çiğneyenleri bilmiştiniz. Biz de onlara: Sefil maymunlar olun, dedik.

"Yemin olsun ki, içinizden Cumartesi günü hududunu çiğneyenleri bilmiştiniz". Lâm kaseme hazırlık içindir. Sebt de sebetetil yehudu yevmes sebti deyiminden gelir ki, Cumartesi tatili yapmaktır. Sebt'in aslı kesmektir, o gün işi kesmek ve kendilerini ibâdete vermekle emrolundular. Dâvûd aleyhisselâm zamanında bazı kimseler onda tecâvüz ettiler ve avla meşgul oldular. Şöyle ki, onlar sahilde Eyle denen bir kentte otururlardı. Cumartesi günü olduğu zaman nerede bir balık varsa oraya gelir ve burnunu sudan çıkarırdı. Tatil geçince de dağılırdı. Onlar da havuzlar kazdılar ve onlara kanallar açtılar. Balıklar da Cumartesi günü onlara girerdi, onlar da Pazar günü onları avlarlardı.

"Biz de onlara: Sefil maymunlar olun, dedik". Hem maymun suretinde hem de adi vaziyette, husu' aşağılık ve kovmadır. Mücâhid şöyle demiştir: Onların şekilleri değişmedi ancak kalpleri maymuna döndü, nitekim şu Âyette de eşeğe benzetilmişlerdir:

"Kitap tomarları taşıyan eşek misali” (Cumua: 5). Kûnu (olun) lâfzı emir değildir, çünkü buna güçleri yetmez. Bundan maksat hızla değişmeleridir. Onlar da Allah'ın murad ettiği gibi öyle oldular. Kafin fethi ve ra'nın kesri ile de karideten okunmuştur. Hemzesiz olarak da hasiyiyn okunmuştur.