70

Dediler:

"Rabbine bizim için dua et; o nedir bize açıklasın; çünkü bizce bütün inekler birbirine benziyor. Ve biz, inşallah doğrusunu buluruz.

"Dediler: Rabbine dua et; o nedir bize açıklasın” soruyu tekrardır ve fazla bir araştırmadır.

"Çünkü bütün inekler bizce birbirine benziyor” sualin tekrarından özürdür, yani orta yaşlı va sarı çok inek vardır, biz seçemedik, demektir. İnnel bakıra okunmuştur ki, bakır sığır sürüşüdür. İnnelebakıra ve innel bevakıra şeklinde de okunmuştur. Ye ve te ile yeteşabehu ve teteşabehu okunmuştur. Te'nin atılmasıyla teşabehu; te'nin şin'e idgamiyle ve müzekker ve müennes olarak yeşşabehu ve teşşabehu okunmuştur. Şeddesiz teşabehet ve şeddeli teşşabehet de okunmuştur. Teteşebbehü manasına teşebbehü ve müzekker olarak teşebbehe de okunmuştur. Müteşabihün, müteşabihetün, müteşebbihün ve müteşebbehün şeklinde de (toplam on dört türlü) okunmuştur.

"Ve biz, inşallah doğrusunu buluruz” kesilmesini istenen sığırı ya da katili buluruz. Hadiste şöyle denilmiştir: Eğer inşallah demeselerdi, sonsuza kadar bulamazlardı. Arkadaşlarımız bundan şunları çıkarmıştır: Olaylar kusurdan uzak Allah'ın dilemesiyle meydana gelir, bazen emir irâdeden ayrı olabilir, yoksa emirden sonra şartın bir manası olmazdı. Mu'tezile ile Kerramiyeler irâdenin sonradan olduğunu söylemişlerdir. Buna talikin taaluk itibarı ile olmasıyla cevap verilmiştir.