45

Hani melekler şöyle demişlerdi: Ey Meryem, Allah seni kendinden bir kelime olan Mesih ve Meryem oğlu Îsa adında, dünya ve âhirette şânı yüce ve Allah’a yakınlardan biri ile müjdeliyor.

"İz kaletil Melâiketü” bu da birinci iz kalet'ten bedeldir, aralarındaki de itiraziyedir.

Ya da iz yahtesımun'dan bedeldir, bu da çekişmenin ve müjdenin geniş bir zaman diliminde olduğunu gösterir; Meselâ filan sene gibi.

"Ey Meryem, Allah seni kendinden bir kelime olan Mesih ve Meryem oğlu Îsa adında biri ile müjdeliyor". Mesih lâkabıdır, o da şeref veren lâkaplardandır, Meselâ Sıddik gibi. Aslı İbranice'de Meşiha'dır, manası da mübarek demektir. Îsa da İşu'nûn Arapçalaşmış şeklidir. İkisinin de türevi mesh'ten gelir. Çünkü o bereketle ya da kendisini günahlardan temizleyen su ile meshedilmiştir.

Ya da yeri mesh etmiş (Ölçmüştür) hiçbir yerde durmamıştır ya da onu Cebrâîl meshetmiştir. Pembe tenli manasına ays'ten gelmesi ise zorlamadır, temeli yoktur. Meryem oğlu da onu isim gibi ayıran bir sıfat olduğu için o da ona eklenmiştir. Haberin çok olması mübtedanın tek olmasına zarar vermez. Çünkü mübteda cins ve muzâf isimdir. Onu tanıtan ve başkalarından ayıran şeyin bu üçten ibaret olma ihtimali de vardır. Çünkü isim, isim sâhibinin alametidir ve onu diğerlerinden ayıran şeydir. Îsa'nın mahzûf mübtedanın haberi ve İbn Meryem'in de onun sıfatı olması da ihtimal dahilindedir. Hitap Meryem'e olduğu hâlde İbn Meryem denilmesi, onun babasız doğacağına vurgu yapmak içindir. Çünkü normalde evlatlar babaya nispet edilir, anneye değil. Ancak baba olmazsa ona nispet edilir.

"Veciben fiddünya velahireh” bu da kelimetin lâfzından mukadder (ileride olacak) hâl’dir, kelime lâfzı nekire olsa da mevsûf olduğu için zilhal olmuştur. Müzekker olması mana itibarı iledir. Dünyada vecih (şanlı) olması peygamberlik iledir, âhirette de şefaat iledir.

"Allah'a yakınlardandır” bunun da cennetteki derecesinin yüksekliğine veyahut göğe kaldırılıp meleklere arkadaş olmasına işarettir, denilmiştir.