125

 İyilik yapan bir kimse olarak yüzünü Allah'a teslim edenlerden ve İbrâhîm'in dosdoğru dinine tâbi olanlardan dini daha güzel olan var mıdır? Allah İbrâhîm'i dost edinmiştir.

"Yüzünü Allah'a teslim edenden dini daha güzel olan kimdir?” kendini ihlâsla Allah'a verenden, ondan başka Rabb tanımayandan.

Şöyle de denilmiştir: Yüzünü secdede yere serenden. Bu istifhamda şuna tembih vardır ki, bu, beşer gücünün varabileceği son noktadır.

"İyilik yapan biri olarak” iyilikleri işleyen ve kötülükleri terk eden "İbrâhîm'in dinine tâbi olandan” İslâm dinine uygun ve doğruluğunda ittifak edilen dininde demektir.

"Hanifen” diğer dinlerden İslâm dinine meyleden demektir ki, o da tâbi olandan yahut milletten veyahut İbrâhîm'den hâl’dir.

"Allah İbrâhîm'i dost edinmiştir". Onu seçmiş özel ikram etmiştir. Dostun dostu yanındaki saygınlığına benzer. Onu tekrar edip de zamir kullanmaması şânını yüceltmek ve övülen biri olduğunu açıkça dillendirmek içindir. Hillet hilal'den gelir, çünkü o, nefse işleyen ve ona karışan bir dostluktur. Halelden geldiği de söylenmiştir, çünkü iki dosttan her biri diğerinin kusurunu kapatır ya da hâl'den gelir ki, o da kumdaki yoldur. Çünkü onlar yolda arkadaştırlar ya da hilletten gelir ki, haslet demektir, çünkü o ikisinin hasletleri denktir. Cümle yeni söz başıdır, Efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem'in dinine tâbi olmayı teşvik için getirilmiştir ya da bunun güzellikte ve insanlıkta kemalin son nokta olmasındandır.

Rivâyete göre İbrâhîm aleyhis-salâtü ves-selâm bir kıtlık zamanında Mısır'daki dostuna erzak için adam gönderdi. Dostu: Eğer İbrâhîm nefsi için istese idi yapardım, ancak o misafirler için istiyor. Gördüğünüz gibi bizim hâlimiz de pekiyi değildir, dedi. Köleleri insanlardan utandıkları için yumuşak kumlu bir dereye gittiler, çuvalları kumla doldurdular. Bunu İbrâhîm'e haber verince üzüldü ve kendini uyku bastı. Sara kalktı bir çuvaldan beyaz un çıkardı ve ekmek pişirdi. İbrâhîm ekmek kokusu aldı: Bu nereden, dedi? Onlar da: Senin Mısırlı dostundan, dediler. O da: Hayır, o azîz ve celil olan dostum Allah'tandır, dedi. O sebeple Allah ona Hâlil adım verdi,