85

Medyen'e de kardeşleri Şuayb'i gönderdik.

"Ey kavmim, Allah'a ibâdet edin. Sizin için ondan başka ilâh yoktur. Size Rabbinizden bir mu'cize geldi; ölçüyü, tartıyı tam yapın. Islah edilmesinden sonra yeryüzünde bozgunculuk etmeyin. Eğer mü'min kimseler iseniz bu, sizin için daha hayırlıdır” dedi.

"Medyen'e de kardeşleri Şuayb'i gönderdik". Onlar da Medyen bin İbrâhîm Şuayb bin Mikyel bin Yeşcür bin Medyen'dir. Ona kavmi ile güzel konuşmasından dolayı Peygamberlerin Hatib'i denilmiştir.

"Ey kavmim, Allah'a ibâdet edin. Sizin için ondan başka ilâh yoktur". Size Rabbinizden bir mu'cize geldi". Bir mu'cizesini kastediyor ki, Kur'ân'da ne olduğu belirtilmemiştir.

Rivâyete göre Mûsa'ya verdiği asanın ejderha ile mücadelesi, Mûsa'ya verdiği koyunların ve doğacak yavrularının ona ait olduğunu söylediği ve doğanların özellikle kara başlı ve ak gövdeli olması ve yedi seferde de Âdem'in asasının eline geçmesi gibi mu'cizeler, bu konuşmadan sonradır. Bunların Mûsa'nın kerameti olması yahut peygamberliğine irhas (ön bilgi) olması da câizdir. (Ölçüyü tam yapın) ölçü aletini demektir ki, bu durumda muzâf hazfedilmiş olur. Ölçüye (mikyal'e) keyl denilmesi maaş'a ayş denilmesi gibidir. Çünkü (teraziyi) buyurmuştur, nitekim Hûd sûresinde de:

"Evful mikyale velmizane” (Hûd: 85) buyurmuştur.

Yahut evful keyle ve veznel mizani demektir. Mizan’ın miâd gibi mastar olması da câizdir.

"İnsanların eşyasını kısmayın” haklarını eksik vermeyin. Genel olarak "eşyaehüm” demesi, onların önemli ve önemsiz, az ve çok kıstıklarım vurgulamak içindir.

Şöyle de denilmiştir: Onlar aşarcı idiler, aşarını almadan hiçbir şeyi bırakmazlardı.

"Yeryüzünde bozgunculuk etmeyin” küfür ve zulüm ile "ıslah edilmesinden sonra” durumunu ve halkını peygamberler ve onlara tâbi olanlar şerîatlarla ıslah ettikten sonra yahut orada ıslahat yapmalarından sonra. Buradaki izafet "bel mekrül leyli vennehari” (Sebe': 33) deki izafet gibidir.

"Eğer mü'min kimseler iseniz bu, sizin için daha hayırlıdır". Emrettiği ve men ettiği şeylerle amel etmeye işarettir. Hayırlı olmasının manası da ya mutlak fazlalıktır ya insaniyette, güzel sanda (şöhrette) ve mal biriktirmededir.