38

Olanca yeminleri ile Allah ölüleri diriltmez diye yemin ettiler. Hayır, bu onun üzerine hak bir vaatti. Ancak insanların çoğu bilmezler.

 (Olanca yeminleri ile Allah ölüleri diriltmez diye yemin ettiler) bu da "ve kalellezine eşreku"ya atıftır, şunu bildirmek istiyor ki, onlar Allah'ın birliğini inkâr ettikleri gibi yeniden dirilmeyi de inkâr ettiler, bunun mümkün olmadığını göstermek için de ağır yemin ettiler. Allahü teâlâ da onların reddini en veciz şekilde reddetti ve:

"Hayır” Allah onları diriltir, dedi. (Bir vaat olarak) bu da kendini te'kit eden bir mastardır, o da "belâ"nın gösterdiği şeydir. Çünkü "diriltir” ifadesi Allah'ın bir vaadidir "kendi üzerine ettiği bir vaat” yerine getirmek için ettiği bir vaat. Çünkü onun vaadinde tutarsızlık mümkün değildir ya da yeniden diriltmek hikmetinin gereğidir,

"hakkan” bu da va'd'in başka bir sıfatıdır.

"Ancak insanların çoğu bilmezler” diriltileceklerini, ya bunun mutlaka yerine getirilen bir adet icabı hikmetin gereği olduğunu bilmedikleri içindir ya da gördükleri şeylerle yetindikleri içindir; o zaman bunun mümkün olmadığını zannediyorlar.