107 / MÂ’ÛN

Mekke'de inmiştir. 7 âyettir.

1

 Cezayı yalanlayanı gördün mü?

 (Gördün mü) istifhamdır, manası taaccüptür. Muzâriine bakarak hemzesiz ereyte de okunmuştur. Belki de başına hemzenin geçmesi hemzenin atüma durumunu kolaylaştırmıştır. Kâf ilavesiyle ereeyteke de okunmuştur.

"Cezayı yalanlayanı” buradaki Dîn ceza yahut İslâm demektir. Ellezi lâfzının da cinse de ahde (belli şahsa) da ihtimali vardır.

2

 İşte o yetimi sertçe iter,

 (İşte o, yetimi sertçe iter) kavli de ikincisini (belli şahıs olmasını) destekler, yani onu şiddetle iter, demektir. O da Ebû Cehil'dir. O, bir yetimin vasisi idi, ona çıplak olarak kendi malından bir şey istemeye geldi; o da onu şiddetle itti.

Ya da Ebû Süfyân'dır; bir deve kesmişti; bir yetim ondan bir parça et istedi; o da ona sopasıyla vurdu.

Ya da Velid bin Muğire'dir veyahut cimri bir münâfıktır. Yedau şeklinde de okunmuştur ki, terk eder demektir.

3

 Yoksulu yedirmeye teşvik etmez.

"Teşvik etmez” ailesini de başkalarım da "yoksulu yedirmeye” çünkü cezaya inancı yoktur. Bunun içindir ki, yükezzibü cümlesinden sonra illet ifade eden fe getirmiştir.

4

 Vay hâline o namaz kılanların,

Âyetin tefsiri için bak:5

5

 Ki onlar namazlarından gâfillerdir.

"Vay hâline o namaz kılanların ki, onlar namazlarından gâfillerdir” dikkat etmezler, onunla ilgilenmezler.

6

 Onlar ki, gösteriş yaparlar,

"Onlar ki, gösteriş yaparlar” insanlara amellerini gösterirler, onlar da onlara överler.

7

 Zekâtı / yardımı men ederler.

"Zekâtı / yardımı men ederler” mâûn zekât demektir ya da âdet icabı iğreti verilecek şeyleri vermezler.

(Feveylün)deki fe cezâiyyedir,

Mana da şöyledir:

Yetimle ilgilenmemek Dîn zafiyetinden gelir ve kınanma ve azarlanmayı icap ederse, dinin direği olan namazdan gâfil olmak, küfrün bir dalı olan riya ve İslâm'ın köprüsü olan zekâtı vermemek, bunu daha çok icap ettirir. Bundan dolayıdır ki, arkasından, yazıklar olsun ona, buyurmuştur.

Ya da fe sebebiyet içindir, mana da onlara yazıklar olsun, demektir. (Böyle denmeyip de) Mûsallîn'in (namaz kılanların) zamir yerine zâhir olarak konulması, onların hem halk hem de Hâlikla muamelelerinin kötü olduğunu göstermek içindir.

Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem'den: Kim zekâtını vermiş olarak Eraeyte sûresini okursa, bağışlanır.