3

"O, Rahmân'dır, Rahîm'dir."

er-Rahmân ve er-Rahîm, Allah'ın sıfatlarındandır. Eğer bu iki sıfattan maksad, Allahü teâlâ'nın akıl sahibi canlılar âlemine bahşettiği rahmet ya da var olma vasfını kazanmış bütün âlemlere saçtığı nimetler ise o takdirde nazımda, Rahman ve Rahim sıfatlarının Rabb'dan hemen sonra gelmelerinin sebebi açıktır. Yok eğer Rahman ve Rahim sıfatlarından;

"Rahmetim ise her şeyi kuşatmıştır." (A'raf 7/156) âyetinde olduğu gibi, her aşamada bütün varlıklara bahşedilen rahmet kastediliyorsa o takdirde âyetlerdeki mevcut tertip ve sıranın münâsebeti şudur:

Besleyip büyüten, yetiştiren, terbiye eden mânâsına gelen "Rabb" ismi rahmet ifade eden Rahman ve Rahim isimleriyle her zaman, behemehal yan yana olmayı gerektirmez. Şu hâlde Rahman ve Rahim'in, âyetlerin nazmında Rabb kelimesinden hemen sonra gelmesi, Allahü teâlâ'nın, kendisi için hiçbir zaruret olmadığı halde, kâinatta kahrı ile değil lûtfile tasarruf ettiğini ve rahmetinin azabından önde geldiğini ve tasarruflarını en güzel şekilde gerçekleştirdiğini ifâde eder.

Besmele'de "Allah" isınınin Rabb sıfatı zikredilmeksizin yalnız Rahman ve Rahim ile vasıflanması, Allah'ın yüce isınınden yardım ve bereket dileyen kimsenin hâline daha münasip ve maksatlarına daha uygun olduğu içindir.