148

"Her toplumun yöneldiği bir yönü vardır. Artık hayır işlerinde yarışın. Her nerede olursanız olun Allah, sizi bir araya getirecektir. Şüphesiz Allah, her şeye kaadirdır."

A- "Her toplumun yöneldiği bir yönü vardır."

Yani her ümmetin yöneldiği bir kıble vardır ya da Kabe'nin Müslüman kavimlerden her birinin yöneldiği bir yanı vardır.

B- "Artik hayır işlerinde yarışın."

Bu ifade, "hayır işlerine koşun" ifadesinden daha anlamlıdır. Çünkü bunda, yarış çizgisini en önde geçmeye teşvik vardır. Buradaki hayırdan maksad,

1- Ya iki cihan saadetine vesile olacak hayırların bütünüdür ya da

2- Kabe'nin tam karşısına isabet eden faziletti cihetlerdir.

C- "Her nerede olursanız olun Allah, sizi bir araya getirecektir."

Bu cümle için üç ayrı yorum yapılabılır. Şöyle ki:

1- Nerede olursanız olun, muvafık olun, muhalif olun; bedenleriniz çürüyüp parçalanmış; parçaları ya bir arada ya da dağılmış olsun; Allah (celle celâlühü) hepinizi ceza ve mükâfat için mahşerde bir araya toplayacaktır.

2- İster yerin derinlıklerinde, ister dağların tepelerinde olun; nerede olursanız olun Allah, hepinizin canınızı alacak, ruhunuzu kabzedecektir.

3- Namazlarınız Kabe'nin neresine doğru kılınmiş olursa olsun, Allah hepsini bir yöne doğru kılınmiş gibi kabul buyuracaktır.

Ç- Şüphesiz Allah, her şeye kaadirdir."

Allah (celle celâlühü) öldürmeye de, hayât vermeye de ve hepinizi bir araya toplamaya da kaadirdir.

Bu itibarla bu cümle, geçen hükmün sebep ve gerekçesidir.