210

"Onlar beyaz buluttan gölgeler içinde Allah'ın ve meleklerin gelmesini ve işin bitirilmesini mi bekliyorlar? Bütün işler Allah'a döner."

Onlar, ilâhî emirlere uymadıkları ve yasaklardan sakınmadıkları ve bunda da inatla ısrar ettikleri için; bizzat Allah'ın veya Allah'ın emir ve azabı ile meleklerinin beyaz buluttan gölgeler içinde kendilerine gelmesini ve helâk işmın gerçekleşmesini mi bekliyorlar?

Bu bir istifham-ı inkârîdir. (Red edici soru) Bunun anlamı onların bekledikleri gibi ne Allah'ın ne de meleklerinin beyaz buluttan gölgelikler içinde kendilerine gelmıyeceğidir.

Kâfirlerden gaaib kipiyle bahsedilmesi, kötü hareketleri sebebiyle kendilerinden yüz çevrildiğini bildirmek ve işledikleri cinayetleri insaf ehline duyurmak içindir.

Onların helâk emrine intizar ediyor olmaları da azabı mûcib kötülüklere dalmış gözükmeleri sebebiyle o cezaların gelmesini zımnen istemekte ve onları beklemekte olduklarını bildirmek içindir.

Azabın özellikle beyaz bulut (gamam)dan gelmesi, hayır beklenen yerden şer gelmesi gibidir. Beyaz buluttan rahmet beklenirken azab gelmesi korkunç ve umut kırıcıdır. Beklenmedik yerden şer gelmesi, daha da çetindir. O hâlde hayır ve rahmet dururken neden şer ve azab istemekdır?

Âyette Allah'tan (celle celâlühü) sonra bir de melekleri zikredilmiştir. Çünkü Allah'ın emirlerinin insanlara ulaşmasında vâsıtalar, meleklerdir. Hattâ gerçekte Allah'ın (celle celâlühü) azabını getirenler de onlardır.

Azabın veya helâk işinin bitirilmesi, sonuçlandırılması da onların beklediği şeylere dahildir. "Kudıiye'l-emr / iş bitirildi" ibaresinde, geçmiş (mazi) kipi kullanılması onun kesinliğini, helakin günün birinde mutlaka gerçekleşeceğini bekitmek içindir.

Yahut anılan cümle, o kâfirlerin bekledikleri şeylere dahil değildir; bu bir istinaf cümlesi olup önceki cümle mefhumunun gerçekleşmiş olduğunu haber vermektedir. Yani zaten onların helâk edilme işi bitirilmiştir.

"Kudıiye 1-emr" ibaresi "kadâü'l-emr / emrin kazası, infazı" şeklinde de okunmuştur. Bu takdirde mânâ:

"Onlar beyaz buluttan gölgeler içinde Allah'ın, meleklerinin ve emrin infazının gelmesinden başka bir şey beklemiyorlar" şeklinde olur.