281

"Öyle bir günden sakının ki o gün Allah'a döndürüleceksiniz. Sonra her nefse kazandıkları tamamen ödenecek ve onlara haksızlık edilmeyecektir."

A- "Öyle bir günden sakının ki o gün Allah'a döndürüleceksiniz ."

O günden maksad kıyamet günüdür. Günün nekire (belirsiz) olarak zikredilmesi (öyle bir gün, denilmesi), vehâmet ve büyüklüğünü ihsas ettirmek içindir. Sakınma (ittika)nın kıyamet günü ile alâkalandırılmasi, onun şiddetli ve korkunç hâllerinden tahzir içindir.

"Türceû'ne / döndürüleceksiniz" kelimesi, bir kırâete göre "yurceû'ne döndürülecekler"; bir kırâete göre "türeddûne / döndürüleceksiniz"; diğer bir kırâete göre de "tesîrûne / varacaksınız" şeklinde okunmuştur.

Vurgulanan tenbih şudur:

Kıyamet gününün dehşetli hâllerinden sakının; o gün amellerinizin muhasebesi için Allah'ın (celle celâlühü) huzuruna döndürüleceksiniz.

B- "Sonra her nefse kazandıkları tamamen ödenecek ve onlara haksızlık edilmeyecektir ."

"Küllü nefsin / her nefs, herkes" genellemesi, kıyamet gününün korkunçluğunu ziyadesiyle ifâde etmek içindir. Yani kıyamet günü herkese, hayır veya şer her ne yaptıysa, bütün yaptıklarının karşılığı tam olarak verilecek ve hiç kimse haksızlığa uğratılmayacaktır.

Bu âyet-i kerîme şu hakikati bildirmektedir:

Kıyamet günü azaba uğrayanlar, azabları ebedî de olsa mazlum değillerdir. Çünkü cezaları kendileri tarafından verilmiştir (bu cezayı gerektiren fiilleri işleyen kendileridir).

İbn Abbâs'tan (radıyallahü anh) rivâyet olunduğuna göre:

Cebrâilîn indirdiği en son Kur’ân âyeti bu âyettir. Ve Cebrâîl (aleyhisselâm) bu âyeti indirince Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem):

"- Bu âyeti Bakara sûresinin 280. âyetinin başına koy!" dedi. Ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu âyetin nazil olmasından sonra yirmi bir gün, bir rivâyete göre seksen bir gün, bir diğer rivâyet göre yedi gün, bir başka rivâyete göre üç saat yaşamıştır.

{Bakara sûresinin başında belirtildiği gibi, "Elif Lâm Mîm", Kûfe'li kıraet âlimleri dışındaki kıraet âlimlerine göre, tek başına bir âyet değildir. O kıraet âlimlerine göre anılan âyet, 281. âyet değil, fakat hadiste belirtildiği gibi 280. âyet olmaktadır.}