102

"Ey îmân edenler! Allah'tan, hakkıyla sakının ve ancak Müslümanlar olarak can verin."

A- "Ey îmân edenler ! Allah'tan, hakkıyla sakının ..."

Hitabın îmân unvanıyla tekrar edilmesi, mü'minler için teşrif üstüne teşriftir.

"İttika", aşırı derecede sakınma anlamındadır. Yani gerektiği gibi takva sahibi olun. Bu da, emirleri yerine getirmek ve yasaklardan sakınmak için bütün imkânları kullanmaktır. Nitekim diğer bir âyette de:

" Gücünüz yettiğince Allah'tan sakının " (Teğâbüun 64/16) buyu rulm ustur.

Rivâyet olunduğuna göre Abdullah b. Mes'ud (radıyallahü anh) diyor ki:

"Hakkıyla takva, her hususta O'na itaat etmek (Hüve en yutâe), hiç isyan etmemek (velâ yu'sâ); O'nu her zaman anmak (ve yüzkera), hiçbir zaman unutmamak (velâ yunsa); her hâlü kârda şükretmek (ve yüşkera), hiçbir nimete nankörlük etmemektir (velâ yükfera)."

Merfûan (kesintisiz bir rivâyet senediyle) rivâyet edildiğine göre Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu konuda şöyle buyurmuştur:

"Hakkıyla takva, hiçbir lâimin (ayıplayicı'nın) ayıplamasının, kişiyi Allah yolundan alıkoymaması ve kişinin kendi nefsinin, oğlunun ve babasının aleyhine olsa bile adaletten ayrılmamasıdır ."

Bir görüşe göre de hakkıyla takva, taat ve ibâdetlerin, dünyevî ve uhrevî iltifat ve beklentilerden arındırılmasıdır.

B- "Ve ancak Müslümanlar olarak can verin ."

Yani ancak kendinizi ihlâs ile Allahü teâlâ'ya vermiş olarak ve asla başkasına ortaklık hakkı tanımadan can verin. Tıpkı:

" Kendini yalnız Allah'a teskm etmiş olan kimseden din olarak daha güzel kim vardır?" (Nisa 4/125) âyetinde buyurulduğu gibi.

Âyetteki hitab, mü'minler için olduğuna göre, murad olan mânâ, ölünceye kadar İslâm'da sebatın zaruretidir. Bu nehyin ölüme tevcih edilmesi, yani "velâ temûtünne / hiçbir hâlde ölmeyin, illâ ve entüm Müslimûn / ancak Müslümanlar olarak can verin" anlamında bir ifâde kullanılması, nehiy mânâsını daha da güçlendirmek içindir. Bir de, bu ifâde tarzında ölüm ötesine de bir uyarı vardır.