106

"O gün bir takım yüzler ağarır, bir takım yüzler de kararır, işte o yüzleri kararanlara şöyle denir:

"- imânınızdan sonra küfre mi düştünüz? Haydi küfrünüzden dolayı tadın azabı!"

A- "O gün bir takım yüzler ağarır, bir takım yüzler de kararır."

Tabiînden Ata eliyor ki:

"O gün Muhacir ve Ensar'ın yüzleri ağarır ve Benî Kureyza ve Benî Nadıîr Yahudilerinin yüzleri kararır."

Bu âyet, mü'minleri, kendilerine apaçık deliller geldikten sonra tefrikaya düşenlerin akıbetine uğramamaları için uyarır ve dine sımsıkı sarılmaya (temessüke) teşvik eder.

Yüzlerin ağarması ve kararması, sevinç güzelliği (behceti's-sürûr) ile, korku ve üzüntünün (kâbeti'l-havf) yüzde beliren tezahürlerine kinayedir.

Bir kavle göre, o gün hak ehline (ehlü'l-hakka) mutluluk işareti olarak beyaz yüz ve nurlu bir çehre (beyazü'l-vechi ve's-sahiîfe), parlayan bir ten (ışrakıi'l-beşere), önde ve sağda yürüyen bir nûr ihsan edilir; bâtıl ehline (ehlü'l-bâtü) de bunların zıtları verilir.

B- "İşte o yüzleri kararanlara şöyle denir:

"- İmânınızdan sonra küfre mi düştünüz ?

Bu iki fırkanın (hak ile bâtıl fırkalarının) hâllerine daha önce icmâlen işaret edildikten sonra şimdi tafsilâta geçilmektedir. Bu istifham, kınama ve onların hâllerine taaccüb içindir.

Zahir olan mânâya göre bu yüzleri kararanların kimler olduğu konusunda çeşitli tevcihler yapılmıştır. Bunlar:

1- Ya Ehl-i Kitab olan Yahudilerle Hırıstiyanlardır. Onların îmândan sonra kâfir olanları da bi'setten önce kendi Kitablannda vasıflarını okudukları Resûlüllah'a (sallallahü aleyhi ve sellem) îmân ettikten sonra kâfir olanlarıdır;

2- Ya bütün kâfirlerdir. Nitekim onlar, misak günü (yevme'l-mîsak) Allah (celle celâlühü), ruhlardan misak aldığı zaman tevhidi ikrar etmiş iken bilahara bundan sapanlardır;

3- Ya da açık deliller ve parlak belgeler karşısında sağlıklı bir düşünce ile îmân imkânına sâhib oldukları hâlde küfrü seçenlerdir.

4- Veya zararlı bid'atlerin ve bâtıl itkadların sahibleridir.

C- "Haydi küfrünüzden dolayı tadın azabı."

Bu onların zikredilen küfürlerinin kaçınılmaz sonucudur.