123

" Yemin olsun ki Allah, Bedir'de siz boynu bükük iken size yardım etti. Allah'tan sakının ki şükredenlerden olasınız."

A- "Yemin olsun ki Allah, Bedir'de sız boynu bükük iken size yardım etti."

Daha önce sabırsızlığın zararlı sonuçları zikredilmişti. Şimdi bu istinaf cümlesiyle, sabır ve emre muhalefetten sakınmanın sonucu zafer hatırlatılmaktadır.

Bir görüşe göre de bu cümle, Allahü teâlâ'ya tevekkülün lüzumunu ifâde etmek üzere zikredilmiştir.

Bedir, Mekke ile Medîne arasında (Medine'ye 80 mil uzaklıkta) bir suyun (kuyunun) adıdır. Bu su, Bedir b. Kilde adında bir adamın idi. Bu münasebetle bu kuyuya onun adı verilmiştir.

Bir başka görüşe göre ise bu kuyu, suyunun dolunay misak berraldığı ve dolunay gibi daire biçiminde olması sebebiyle bu ismi almıştır.

Bir diğer görüşe göre de Bedir, bu yerin veya vadinin adıdır.

Bedir savaşı Hicret'in ikinci yılında Ramazan ayının yirmi yedisinde vuku bulmuştur.

Bu savaşta müslümanlar, düşmanlarına nisbetle, kemiyet olarak da, keyfiyet olarak da son derece güçsüz idi. Nitekim sayıları üç yüz on iki ile üç yüz yirmi arasında idi. Bunlar, kuyudan su çekme işinde kullanılan develerin sırtında yola çıktılar; her deveye beş on kişi nöbetle biniyorlardı. Orduda yalnız bir at vardı. Diğer bir rivâyete göre ise iki at vardı. Bin Mıkdad (radıyallahü anh) a, diğeri de Mersed (radıyallahü anh) e âit idi. Develerin sayısı da doksan idi ve yalnız altı zırh ve sekiz kılıç vardı.

Düşman ordusu ise, bin kişi kadardı; yüz at, çok sayıda silah ve mühimmat vardı.

B- "Allah'tan sakının ki şükredenler olasınız."

Daha önce sakınma (takva), sabır ile beraber zikredildiği hâlde burada yalnız olarak zilvredilmiştir. Bunun sebebi takvanın esas, sabrın ise onun ayrılmaz bir parçası olduğunu zımnen bildirmek içindir. İşte bundan dolayı sabır, takvadan (sakınmadan) önce zikredilmiştir.

Takva emrinin, zafer ihbarından önce zikredilmesinin iki anlamı olabilir:

1- Bu ya zaferin, Ashabın takvaları sebebiyle gerçekleştiğini anlatmak içindir. Yani o gün salündığınız gibi, her zaman Allah'tan sakının ki, takvanız sayesinde size zafer nimeti bahşedilsin; siz de daha önce şükrettiğiniz gibi, şülcredesiniz.

2- Ya da daha önce Allah, zafer nimetini size bahşettiği gibi, yine size zafer bahşeder, siz de ona şükredersiniz.

Şu hâlde âyette şükür, onun sebebi olan nimetin ihsanı yerinde zikredilmiştir.