142

"Münafıklar, Allah'ı aldatmaya çalışıyorlar. Allah, onların hud'a'larını kendilerine çevirir. Onlar namaza kalktıkları zaman üşenerek (mütekâsilen) kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar ve onlar Allah'ı pek az anar (hatırlar)lar."

A- "Münafıklar Allah'ı aldatmaya çalışıyorlar. Allah, onların hud'a'larını kendilerine çevirir."

Bu âyet, o münafıkların yaptıkları çirkinliklerin başka bir yüzünü beyan eder. Onlar, tıpkı başkalarını aldatmağa çalışan insanların yaptıkları gibi görünürde îmânlarını açıklar fakat kalblerinde inkârı gizlerler. Allahü teâlâ da, onlara, aldatmada üstün olanın yaptığına benzer bir muamele yapar. Allah dünyada onların kanlarını ve mallarını dokunulmaz kılmış, fakat âhirette onlar için cehennemin en aşağı katını hazırlamıştır. Bu konu ile ilgili izahlar, Bakara (2) sûresinin başında geçti.

Bir görüşe göre ise, kıyamet günü Suat'tan geçerken münafıklara da, mü'minlere verildiği gibi bir nûr verilir. Onlar da mü'minler gibi Sırati geçmeye çalışırlar. Sonra münafıkların nuru söner; mü'minlerin nuru kalır. O zaman onlar, mü'minlere seslenerek:

"- Bizi de gözetin; biz de sizin nurunuzdan yararlanakm!" derler.

B- "Onlar namaza kalktıkları zaman üşenerek (mütekâsilen) kalkarlar."

Münafıklar namaza kalktıklar zaman tekâsül gösterirler, zoraki kalkiyorlarmiş gibi ağır davranırlar ve kendilerini mü'min sansınlar diye gösteriş yaparlar.

"Yürâûne'n-nâse — insanlara gösteriş yaparlar" cümlesi,

ya istinafı olup kelâmdan doğan bir sualin, başka bir deyişle "Onların üşenerek kalktıkları namazdan maksadları nedir?" şeklindeki bir sualin cevabıdır;

ya da önceki cümle ile bağlantılı olup onların halini anlatmaktadır.

C- "Ve onlar Allah'ı pek az anarlar."

Bu cümle, "insanlara gösteriş yaparlar" cümlesine atıftır. Bu konuda değişik tevcihler yapılmıştır. Şöyle ki:

Münafıklar,

1-Allah'ı (celle celâlühü) pek az, ancak dilleriyle anarlar. Dil ile anmak, kalben anmaya göre pek az sayılır.

2-Pek az Allah'ı hatırlarlar.

3-Pek az namaz kılarlar. Çünkü onlar ancak insanlara gösteriş için bunu yaparlar.

4-Namazda ancak tekbir alırken ve selâm verirken Allah'ı anarlar.