18

"Allah'ın nimetini saymaya kalkarsanız, sayamazsınız. Hiç şüphesiz Allah Gafuur'dur (çok bağışlayıcıdır), Rahîm'dir (pek merhamet edicidir)."

A- " Allah'ın nimetini saymaya kalkarsanız, sayamazsınız."

Bundan önce Allah'ın (celle celâlühü) bazı nimetleri sayıldıktan sonra bu kelâm da, O'nun nimetleri için icmali bir hatırlatmadır. Zahire göre bu kelâm;

"Ve sizin bilemeyeceğinizi de yaratacaktır"(Nahi 16/8) mealindeki âyet gibi, o nimetlerin sayımına tamamlama olarak onun hemen akabinde zikredilmesi uygun olurdu. Belki de arada,

"O halde yaratan Allah, yaratmayan putlar gibi olur mu hiç?" (Nahl 16/17) âyetinin zikredilmesi, vahdaniyet demleri olarak açıklanan fiillerden sonra hemen hüccet ile ilzam etmek ve susturmak için zikredilmiştir. Ayrıca inşallah ileride vâkıf olacağın bir sırrı daha vardır.

Siz eğer Allah'ın (celle celâlühü) zikredilen nimetleri ile tafsilatı zikredilmeyip de;

"O Allah ki, yeryüzündekilerin hepsini sizin için yaratmıştır." (Bakara 2/29) gibi âyetlerde genel olarak ifade edilen nimetlerini saymaya kalkarsanız, icmali olarak da olsa, sayılarını saptayamazsınız. Nerde kaldı kı, onların şükrünü eda etmek... Biz bu konunun tahkikini Allah'ın lütfü keremiyle İbrâhîm sûresinde yapmıştık.

B- " Hiç şüphesiz Allah Gafuur'dur, Rahîm'dir."

Nitekim Allah (celle celâlühü) nimetlere nankörlük etmek, onların hukukunu eda etmeyi ihlâl etmek gibi sizden sâdır olan taksiratları affetmekte ve siz, çeşitli küfürleriniz ve ezcümle Hâlik ile başkası arasına fark koymamak gibi yaptıklarınızla nimetlerden mahrum edilmeyi hak ettiğiniz halde, yine size onları bolca bahşetmektedir. İşte bunların her biri bir nimettir; hem de nasıl nimettir. Şu halde bu cümle, nimetleri sayamamanın illetidir. Âyette, mağfiret, rahmetten önce zikredilmiş, çünkü tahliye, süslemeden önce gelmektedir.