21

"Onlar ölülerdir; diriler değil. Ne zaman dirilip mahşere gönderileceklerinin de farkında olamazlar."

A- " Onlar ölülerdir; diriler değil."

O putların mahlûk olduklarını ispat etmek, hayat sahibi olmamalarını gerektirmez; çünkü bazı yaratılmışlar, hayat sahibidir. İşte bundan dolayı "onlar ölülerdir" denilmiştir.

Bazı ölüler, geçmişte hayat sahibi oldukları için ve hayvanı cesetleriyle Allah'ın (celle celâlühü) dilediği zaman onlardan hayvan yaratacağı meniler gibi bazıları da, ileride hayat sahibi olacakları için, "dinler değil" denilmiştir. Yani onlar hiçbir zaman hayat sahibi değil, mutlak olarak ölüdürler.

B- " Ne zaman dirilip mahşere gönderileceklerinin de farkında olamazlar."

O bâtıl İlahlar, kendilerine tapanların, ne zaman dirilip mahşere gönderileceklerinin bile farkında değillerdir.

Bu kelâm, onlarla istihza anlamını ifade etmektedir. Zira cansızların, görülen şeyleri bile idrak etmeleri, herkesçe bikndiği gibi, imkânsızdır. Şu halde ancak Alîm (her şeyi bilen) ve Habîr (her şeyden haberdar olan) Allah'tan başka kimsenin bilmedikleri şeyleri nasıl bilecekler!

Bu kelâm bize bildiriyor ki, ölümden sonra dirilme, mükellefiyetin gereklerindendir ve onun vaktini biknek de, İlahlık için gerekli bir vasıftır.