ENBİYÂ SÛRESİ

112 âyettir ve Mekke'de nazil olmuştur.

1

"Şu insanların hesap vermeleri yaklaştı. Onlar ise bir gaflet içinde yüz çevirmektedirler."

A- "Şu insanların hesap vermeleri yaklaştı."

Bu sûrenin başının, bundan önceki sûrenin sonu ile olan münasebeti, açıklanmaya gerek olmayacak kadar açıktır. (Zira bundan önceki sûrenin sonu, dünya hayatından sonraki hayat ile alakadar idi ve bu sûrenin başı da, bu hayattan sonraki hesap ile alakalıdır. Ancak nüzul sırasına göre bu sûre ile bundan önceki sûre arasında yirmiden fazla sûre vardır. Bu münasebet, nüzul tertibine göre geçerli değildir.)

İbn-i Abbâs (radıyallahü anh) diyor ki: "Bu âyetteki insanlardan murat, müşriklerdir. Bundan sonraki cümleden anlaşılan da budur. Onların hesap vermelerinin yaklaşması, kıyametin yaklaşması zımnında onların hesap vermelerinin yaklaşmasıdır. Yaklaşma fiili, kıyamete isnat edilmeyip hesaba isnat edilmiş; Halbuki, kıyametin yaklaşması, hesabın yaklaşmasını da, kıyametin diğer korkunç hallerinin yaklaşmasını da zorunlu olarak ifade etmektedir. Ancak kelâmın siyakı, onların hesaptan gafletini ve onu hatırlatan uyarılardan yüz çevirmelerini beyan etmek için olduğundan dolayı bu fiil, hesaba isnat edilmiştir."

Yani şu müşriklerin, azabı gerektiren kötü amellerinden hesap vermeleri yaklaşmıştır. Bu yaklaşmadan murat, önce bu hesap, onlardan uzak iken şimdi yaklaşmıştır; çünkü onlar her saatte hesaba, bir önceki saatten daha yaklaşmış oluyorlar. Bu yaklaşmayı, geçmiş zamana göre veya Allah'a (celle celâlühü) göre yakın olduğunu veyahut her gelecek yakındır, şeklinde izah etmek, buradaki yaklaşma ile ilgisi olamaz ve yaklaşma mânasını tahkik için buna gerek de yoktur.

B- "Onlar ise bir gaflet içinde yüz çevirmektedirler."

Yani o müşrikler, ondan tam bir gaflet ve aymazlık içinde bulunuyorlar; yoksa geleceğini kabul, edip de aldırmıyorlar, demek değildir; aksine, akıllarına göre, amellerin cezası gerektiği halde, onlar onu red ve inkâr etmektedirler ve kendilerini gaflet uykusundan uyandıran âyet ve uyarılardan yüz çevirmektedirler.