45

"Resûlüm! Sana vahyolunan kitabı oku; namazı da gereğince kıl. Çünkü şüphesiz ki, namaz, her türlü edepsizlikten ve kötülükten alıkoyar. Allah'ın zikri (Allah'ı anmak) elbetteld en büyük ibadettir. Yani namaz, şüphesiz ibadetlerin en büyüğüdür. Zaten Allah, yaptıklarınızı bilir."

A- "Resûlüm! Sana vahyolunan kitabi oku; namazı da gereğince kıl. Çünkü şüphesiz ki, namaz, her türlü edepsizlikten ve kötülükten alıkoyar."

Yani ey Resûlüm! Okunmasıyla Allah'a yaklaşmak, içerdiği mânâları düşünmek, içindeki hükümleri, güzel edepleri ve mekârim-i ahlâkı insanlara hatırlatmak ve onları uygulamaya sevk etmek için, sana vahiy olunan kitabı oku ve namazı gereğince kılmaya devam et.

Bu namaz, cemaatle kuman beş vakit namazı da kapsadığı ve Peygamberimize kılma emri, zımnen ümmeti için de geçerli olduğu için, bu emrin illet ve sebebi olarak "Çünkü şüphesiz ki, namaz, her türlü edepsizlikten ve kötülükten alıkoyar" denilmiştir. Sanki şöyle denilmiştir: Ey Resûlüm! Onlara namaz kaldır; çünkü namaz, her türlü edepsizlikten ve kötülükten alıkoyar.

Namazın edepsizlikten ve kötülükten alıkoyması, bunlara son vermeye sebep olması demektir. Zira namaz, Allah (celle celâlühü) ile münacâttır. Bu itibarla namaz, Allah'ın emrine tam bir yönetiş ve isyanlarından tamamen yüz çevirmek ile olmakdır.

İbn-i Mes’ûd ve İbn Abbâs diyorlar ki: "Gerçek namazda günahlardan caydıricilık ve önleyicilik vardır. İmdi, bir kimsenin namazı, kendisine iyiliği emretmez ve kötülükten alıkoymazsa, o kimse namazla, Allah'tan uzaklaşmaktan başka bir şey yapmamış olur."

Hasen ve Katâde de hadisi şöyle rivâyet etmişlerdir: "Bir kimsenin namazı, kendisini her türlü edepsizlikten ve kötülükten alıkoymazsa, o namaz kendisine vebaldir."

Hazret-i Enes'ten rivâyet olunduğuna göre diyor ki: "Ensardan bir genç, Resûlüllah ile beraber namaz kılıyordu; sonra da her türlü edepsizliği işliyordu. Bunun hali Peygamberimiz'e (sallallahü aleyhi ve sellem) anlatıldı. Bunun üzerine Peygamberimiz buyurdu ki: "Onun namazı, kendisini günahlardan alıkoyacaktır." Aradan çok geçmeden bu genç, tevbe etti ve hali güzelleşti. "

B- "Allah'ın zikri (Allah'ı anmak) elbetteki en büyük ibadettir Yani namaz, şüphesiz ibadetlerin en büyüğüdür."

Bu âyet ile "O zaman Allah'ın zikrine koşun." âyetinde namazın, Allah'ın zikri olarak ifâde edilmesi, namazın, bütün sevaplardan üstün olmasında ve kötülüklerden alıkoymaktaki umdenin namazdaki. Allah'ın zikri olduğunu bildirmek içindir.

Diğer bir görüşe göre ise, yani edepsizlikler ve kötülükler ânında Allah'ı zikretmek, bunları yasakladığım ve onlardan dolayı ağır vaadlerde bulunduğunu hatırlamak, bunlar için en büyük caydırıcıdır.

Bir diğer görüşe göre ise, yani Allah'ın (celle celâlühü) sizi rahmetle anması, sizin O'nu ibadetlerinizle anmanızdan elbetteki daha büyüktür.

C- "Zaten Allah, yaptıklarınızı bitir."

Yani Allah kendi zikrinden ve diğer ibadetlerden yaptıklarınızın hepsini eksiksiz olarak bitir. Bunun için, en güzel şekilde mükâfatlarınızı verecektir.