47

"Onlara: "Allah'ın size verdiklerinden hayra harcayın!" denildiğinde, kâfirler, mü'minlere dediler ki: "Allah, dilerse, kendisini doyuracağı kimseyi biz mi doyuralım? Siz gerçekten apaçık bir sapıldık içindesiniz."

Yani onlara: "Allah'ın size lütuf ve ihsan ettiği çeşitli mallardan hayra harcayın!" denildiğinde... böyle ifâde edilmesi, hakkı tahkik ve intakı (harcamayı) teşvik içindir. Bu da, "Allah, sana ihsan ettiği gibi, sen de başkasına ihsan et." (Kasas: 77) bir de, bu ifâde ile, onların, emre uymama cinayetlerinin büyüklüğüne dikkat çekilmektedir. Yani nasihat yoluyla onlara: "Allah'ın size verdiği malların bir kısmını muhtaçlara harcayın, çünkü bu harcama, bela ve kötülükleri önler" denildiğinde, Allah'ı inkâr eden o Mekke'deki zındıklar, mü’minlere ve onların, işlerin Allah'ın iradesine bağlı olduğu inançlarıyla alay etmek üzere mü’minlere dediler ki: "Sizin bize öğüt verdiğiniz gibi, sizin iddianıza göre, Allah, dilerse, kendisini doyuracağı kimseyi biz mi doyuralım? Siz gerçekten apaçık bir sapıklık içindesiniz; zira siz, Allah'ın iradesine aykırı bir şey bize emrediyorsunuz" dediler.

Âyetin, "siz gerçekten apaçık bir sapıklık içindesiniz" cümlesi, Allah tarafından onlara verilmiş cevap, yahut mü’minlerin onlara verdikleri cevabın hikâyesi de olabilir.

İbn Abbâs'tan (radıyallahü anh) rivâyet olunduğuna göre, bazı zındıklar vardı. Bunlara, yoksullara sadaka vermeleri emredıldiğinde: "Hayır vallah! Allah, onu fakir bırakmış; biz mi doyuralım?" diyorlardı.

Diğer bir görüşe göre ise, mü’min fakirler, Kureyş müşriklerinden, onların Allah'ın payı olarak ayırttıklarını iddia ettikleri ekinlerden ve hayvanlardan kendilerine yedirmelerini istediklerinde, o müşrikler bunu söylemişler. O müşrikler: "Allah, Kaadir olduğu halde, onları doyurmak istemediğine göre, bizim de hiç istemememizi lazımdır" fikrini, vehmettirmek istiyorlardı.

Bu ise, onlarin aşırı cehaletlerinden kaynaklanmaktadır. Zira Allah, kullarını bazı zahirî sebeplerle doyurmaktadır ve zenginleri fakirleri doyurmaya teşvik etmek ile onların buna muvaffak kılınmaları da bu sebeplerdendir.