16

"O gün onlar meydana çıkarlar. Onlardan hiçbir şey Allah'a gizli değildir. Hükümranlık kimindir bugün? Kahhâr olan Allah'ındır."

A- "O gün onlar meydana çıkarlar. Onlardan hiçbir şey Allah'a gizli değildir."

Yani onlar o gün kabirlerinden dışarı çıkarlar. Yahut onlar ortaya çıkarlar ve kendilerini ne bir dağ, ne de bir tepe, ne de bina örtmeyecektir. Çünkü o gün yeryüzü dümdüz ve bomboş olacak. Ve o gün insanların üstünde giysiler de olmayacak; hepsi çırılçıplak olacaklar. Nitekim hadiste şöyle denilmektedir: "insanlar, çıplak, yalınayak ve sünnetsiz olarak haşır olunacaklar.14

14 Buharî/Kitâbü'l Enbiyâ, bab: 8/48 Müslim/Kitâbü'l Cennet, hadis: 56. Tirmizî/ Kitâbü'l Kıyamet, bab: 3. Nesâî/Kitâbü'l Cenaiz, bab: 118, 119. Ahmed b. Hanbel, Müsned: 1223, 229, 253; 3/495;

Diğer bir görüşe göre ise, kıyamet günü insanların nefisleri (gönüllerinde olanları) meydanda olacak; bedenleri onları örtmeyecek. Yahut amelleri ve sırları meydanda olacak.

Ve onların zâdarmdan, amellerinden, gizli ve açık, geçmiş ve gelecek hallerinden hiçbir şey Allah'a gizli değildir.

B- "Hükümranlık kimindir bugün? Kahhâr olan Allah'ındır."

Bu kelâm, o gün vaki olacak sual ve cevabı anlatmaktadır. Yani o gün bir münâdi: "Hükümranlık kimindir bu gün?" Diye seslenecek ve mahşer ehli de: "Kahhâr olan Allah'ındır "diye cevap verecekler.

Diğer bir görüşe göre ise, cevap verecek olan, soru soranın kendisidir. Zîrâ rivâyet olunuyor ki, kıyamet günü Allah, bütün mahlûkları, eritilmiş gümüş misâli bembeyaz, üzerinde Allah'a hiç isyan edilmemiş bir yüksek düz arazide toplayacak. İşte o zaman ilk önce bir münâdi: "Hükümranlık kimindir bugün? Kahhâr olan Allah'ındır!" diye seslenecek.

Diğer bir görüşe göre ise, bu kelâm, hal lisanının söyleyeceklerini anlatır ki, o gün bütün mecazî tasarruf sebeplerinin kesilmesi ve bütün fiillerin, ilâhî kudret kabzasına mahsus olması demektir.