16

"Bedevilerden seferden geri kalmış olanlara de ki: "Siz yakında çetin kuvvet sahibi bir kavme karşı savaşmaya çağırılacaksınız. Onlarla ya hep savaşacaksınız, yahut müslüman olacaklar." Artık eğer emre itaat ederseniz, Allah, da, size güzel bir mükâfat verir; ama eğer önceden yüz çevirdiğiniz gibi yine yüz çevirirseniz, size dayanılmaz bir azapla azap eder."

A- "Bedevilerden seferden geri kalmış olanlara de ki: "Sız yakında çetin kuvvet sahibi bir kavme karşı savaşmaya çağırılacaksınız. Onlarla ya hep savaşacaksınız, yahut müslüman olacaklar."

Bu kavim, (yalancı peygamber) Müseylemetül Kezzab'ın kavmi Hanife oğullarıdır; yahut Resûlüllah'ın vefatından sonra islam'dan dönen diğer kavimlerdir veyahut müşriklerdir.

Yani siz yakında çetin savaşçılar olan bir kavimle savaşmaya çağırılacaksınız. O kavim, ya müslüman olacaklar, yahut siz, onların şerrini bertaraf edinceye kadar onlarla savaşmaya devam edeceksiniz.

Diğer kavimler ise, müslüman olmalarıyla savaş sona erdiği gibi, cizye vermeyi kabul etmeleriyle de, onlarla yapılan savaş, sona erdirilir.

Bu âyet, Hazret-i Ebû Bekir'in imametine (halifeliğine) delildir. Çünkü bu çağrı, yalnız Hazret-i Ebû Bekir (radıyallahü anh) tarafından yapılmıştır. Ancak eğer bu kavım, Sakîf ve Hevâzin kabileleri olarak kabul edikrse, o takdirde onun hilafetine delil olmaz. Çünkü onlarla yapılan savaş, Peygamberimizin hayatında olmuştu. Buna göre de, anılan seferden geri kalanların Peygamberimizle beraber sefere çıkmaları yasağı, Hayber gazasına mahsus olur. Muhyi's Sünneh de böyle demiştir.

Diğer bir görüşe göre ise, anılan çetin kavim, Farslar ve Kumlardır. Bu görüşe göre, müslüman olmaları, teslimiyet gösterip boyun, eğmeleridir. Zîrâ Rumlar, Hıristiyandır ve Farslar da Mecûsîdir ve bunlardan cizye kabul edilmektedir.

B- "Artık eğer emre itaat ederseniz, Allah da, size güzel bir mükâfat verir; ama eğer önceden yüz çevirdiğiniz gibi yine yüz çevirirseniz, size dayanılmaz bir azapla azap eder."

Bu güzel mükâfat, dünyada ganimet, âhirette de Cennettir. Yüz çevirdikleri takdirde cürümleri katlandığı için elim azaba müstahak olurlar.