4

"Toprağın onlardan neyi eksilttiğini Biz kesinlikle bilmekteyiz. Yanımızda hafîz (her şeyi hıfzeden) bir kitap da vardır."

A- "Toprağın onlardan neyi eksilttiğini Biz kesinlikle bilmekteyiz."

Bu kelâm, onların, tekrar hayata dönüşü imkânsız görmelerini tamamen reddetmektedir. Zîrâ Allah'ın ilmi, bu kadar umûmî ve dakik olup toprağın, ölülerin cesedinden, etlerinden ve kemiklerinden neyi eksilttiğini dahi bildiğine göre, ölüleri eskisi gibi tekrar hayata döndürmesi nasıl uzak görülebilir!

Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: "insanın her şeyi çürür; yalnız kuyruk kemiği çürümez." 31

31. Buharî/Kitâbu't Tefsir, sûre: 39, bab: 3. Ebû Dâvûd /Kıtâbü's Sünne, bab: 22. Nesâî/Kıtâbu'l Cenâiz, bab: 117. Mâlik/el-Muvatta, Kitabu'l Cenârz, hadis: 49. . Ahmed b. Hanbel, Müsned: 3/28

Diğer bir görüşe göre ise, toprağın insanlardan eksilttiği, onlardan ölüp de toprağa gömülendir.

B- "Yanımızda Hafîz (her şeyi hıfzeden) bir kitap da vardır."

Yani yanımızda eşyanın bütün tafsilâtını hıfzeden, yahut değiştirilmekten mahfuz olan bir kitap da vardır.

Bundan murat, ya Allah'ın, eşyanın külkyatıni ve cüz'iyatını kapsayan ilmini, her şeyi ihata eden ve dilediği bilgiyi içinden alabildiği bir Kitabı olan bir kimsenin bilgisine benzetmektir; yahut bu şekilde Allah'ın ümi tekid edilmiş olup o ilmin, kendi katında Levh-ı Mahfuzda sabit olduğu beyân edilmektedir.