HADÎD SÛRESİ

Medine'de inmiştir; 29 âyettir.

1

"Bütün göklerde ve yerde bulunan her şey Allah'ı tesbih etmektedir. O, yegâne Azîz ve Hakim olandır."

A- "Bütün göklerde ve yerde bulunan her şey Allah'ı tesbih etmektedir."

Tesbih, Allah'ı, cenabına yakışmayan inançlardan, sözlerden ve fiillerden tenzih etmektir. Burada tesbih, akıl sahibi olmayan varlıklara da isnâd edilmiştir. Nitekim göklerde ve yerde bulunanlar, onların bir parçası olsun veya olmasın, onlarda bulunan bütün varlıkları kapsamaktadır. Nitekim Âyet-ül Kürsî tefsirinde geçti, işte bu isnadın olduğu yerlerde tesbihten kastedilen mânâ, mecazî genel bir anlam olup akıl sahiplerinin sözlü tesbihlerini de, başkalarının hal tesbihlerini de kapsamaktadır. Zîrâ bütün varlıkların her bir ferdi, mümkün bir varlık olması ve sonradan meydana gelmiş olması hak ile, varlığı vacip olan, kemâl sıfatlarının yegâne sahibi olan, bütün noksan sıfatlardan münezzeh bulunan kadîm yaratana delâlet etmektedir. Nitekim "Her şey, mutlaka Hamd ile O'nu tesbih etmektedir." âyetinden murat olan mânâ da budur.

Bu âyet, tesbihi, ihtiyarî olanların, bütün vakitlerinde Allah'ı tesbih etmeleri gerektiğine dikkat çekmektedir. Nitekim Mele-i A'lâ (melekler âlemi) böyle olup onlar gece gündüz hiç usanmadan tesbih getirmektedirler.

B- "O, yegâne Azîz ve Hakim olandır."

Yani Allah, hiçbir kuvvetin karşı duramadığı ve icraatını engelleyemediği yegâne kadir ve gaalibtir ve ancak hikmet ve maslahatın gerektirdiği şeyleri yapan yegâne Hakimdir.