133

"Yoksa Yakub can verirken sizler yanında mı idiniz? O, oğullarına: «Benden sonra kime kulluk edeceksiniz?» dîye sormuştu; Onlar da: «Senin Tanrına ve ataların İbrâhim, İsmâil, İshak'ın Tanrısı olan tek Tanrıya kulluk edeceğiz, bizler O'na teslim olmuşuzdur» demişlerdi."

İbn Ebî Hâtim'in Ebu'l-Âliye'den bildirdiğine göre âyette kitab ehli kastedilmiştir.

İbn Ebî Hâtim, Hasan(-ı Basrî)'nin, "Yoksa Yakub can verirken sizler yanında mı idiniz? O, oğullarına: «Benden sonra kime kulluk edeceksiniz?» diye sormuştu; Onlar da: «Senin Tanrına ve ataların İbrâhim, İsmâil, İshâk'ın Tanrısı olan tek Tanrıya kulluk edeceğiz, bizler O'na teslim olmuşuzdur» demişlerdi" âyetini açıklarken şöyle dediğini bildirir:

“Ne Yahudiler, ne Hıristiyanlar, ne de insanlardan başkası, Hazret-i Yâkûb vefat anında oğullarından Allah'tan başkasına tapmamaları konusunda ahid aldığı zaman orada değildi. Buna rağmen Hazret-i Yâkûb'un onlardan ahit aldığına ve oğullarının da Allah'a ibadet edeceklerini Müslüman olduklarını ikrar ettiklerine şahitlik ettiler.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“Dede, baba gibidir" der ve:

“...Onlar da: «Senin Tanrına ve ataların İbrâhim, ismâil, İshâk'ın Tanrısı olan tek Tanrıya kulluk edeceğiz, bizler O'na teslim olmuşuzdur» demişlerdi" âyetini okurdu.

İbn Cerîr, İbn Zeyd'in bu âyet hakkında şöyle dediğini bildirir: Yüce Allah'ın Hazret-i İbrâhim'in çocuklarını sayarken Hazret-i İsmâil'den başlaması onun en büyükleri olması sebebiyledir" denirdi.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Ebu'l-Âliye:

“Bu âyette amcadan (Hazret-i İsmâil) baba olarak bahsedilmiştir" dedi.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Muhammed b. Ka'b:

“ dayı ve amca, baba gibidir" deyip:

“...Onlar da: «Senin Tanrına ve ataların İbrâhim, İsmâil, İshâk'ın Tanrısı olan tek Tanrıya kulluk edeceğiz, bizler O'na teslim olmuşuzdur» demişlerdi" âyetini okudu.

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî), bu âyeti (.....) şeklinde "Babaların" yerine "Baban" olarak okurdu.