272

"Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı sîze tastamam ödenir."

Firyâbî, Abd b. Humeyd, Nesâî, Bezzâr, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Taberânî, Hâkim, İbn Merdûye, Beyhakî, Sünen'de ve Diyâ, el- Muhtâre'de, İbn Abbâs'tan bildiriyor: Ashâb önceleri müşriklerden olan akrabalarına bağışta bulunmayı istemezdi. Bunun üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyeti indi.

İbn Ebî Hâtim, İbn Merdûye ve Diyâ, İbn Abbâs'tan bildiriyor: Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bize sadakalarımızı yalnız Müslümanlara vermemizi emrederdi. Ancak:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyeti inince hangi dinden olursa olsun isteyen kişiye sadaka verilebileceğini söyledi.

İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir, Saîd b. Cübeyr'den bildiriyor: Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) müşriklere sadaka vermezdi. "...Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız..." âyeti inince onlara da sadaka vermeye başladı.

İbn Ebî Şeybe'nin, Saîd b. Cübeyr'den bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Ancak dininizden olanlara sadaka verebilirsiniz" buyurdu. Yüce Allah:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız... karşılığı size tastamam ödenir"' âyeti indirince, Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Diğer dinlerden olanlara da sadaka verebilirsiniz" buyurdu.

İbn Ebî Şeybe, İbnu'l-Hanefiyye'den bildiriyor: İnsanlar müşriklere sadaka vermeyi sevmiyordu. Yüce Allah:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir" âyeti indirince onlara da tasaddukta bulundular.

İbn Cerîr, İbn Abbâs'tan bildiriyor. Ensâr'dan bazı kişilerin Kureyza ve Nadîr oğullarından yakınları ve akrabaları vardı. Ensâr onlara sadaka vermekten sakınır ve Müslüman olmalarını isterlerdi. Bunun üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyeti indi.

Abd b. Humeyd ve İbn Cerîr, Katâde'den bildiriyor: Bize bildirilene göre sahabelerden bzıları:

“Dinimizden olmayanlara sadaka verebilir miyiz?" demesi üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir..." âyeti nâzil oldu.

İbn Cerîr, Rabî'den bildiriyor: Önceleri Müslüman bir kişi akrabası ve yakını olan bir müşriğe ihtiyaç sahibi olsa dahi sadaka vermez ve:

“Bu bizim dinimizden değildir" derdi. Bunun üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir..." âyeti indi.

İbnu'l-Münzir, İbn Cüreyc'ten bildiriyor: Resûlullah, (sallallahü aleyhi ve sellem) dininden olmayan bir kişi kendisinden sadaka isteyince önce vermek istedi.

Sonra da:

“Bu benim dinimden değildir" dedi. Bunun üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir..." âyeti nâzil oldu.

Süfyân ve İbnu'l-Münzir, Amr el-Hilâli'den bildiriyor: Resûlullah'a (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Ehli kitab'tan olanlara sadaka verelim mi?" diye sorulunca. Yüce Allah:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız - hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyetini indirdi. Sonra Yüce Allah:

“(Sadakalar) kendilerini Allah yoluna adayan, yeryüzünde dolaşmaya güç yetiremeyen fakirler içindir. İffetlerinden dolayı (dilenmedikleri için), bilmeyen onları zengin sanır. Sen onları yüzlerinden tanırsın. İnsanlardan arsızca (bir şey) istemezler. Siz hayır olarak ne verirseniz, şüphesiz Allah onu bilir" âyetini indirdi ve sadaka vermede daha hayırlı olanını gösterdi.

İbnu'l-Münzir, Saîd b. Cübeyr'den bildiriyor: Müslümanlar sadakalarını Zimmilere verirdi. Ancak Müslümanlarda fakirler çoğalınca:

“Sadakalarımızı sadece Müslüman fakirlere vereceğiz" dediler. Bunun üzerine:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir. Fakat Allah, dilediğini hidayete erdirir. Hayır olarak ne harcarsanız, kendiniz içindir. Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız. Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyeti indi.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Süddî:

“Onları hidayete erdirmek sana ait değildir..." âyeti hakkında şöyle dedi:

“Burada onlardan kasıt, müşriklerdir. Yüce Allah:

“(Sadakalar) kendilerini Allah yoluna adayan, yeryüzünde dolaşmaya güç yetiremeyen fakirler içindir..." âyetiyle de infakın kimlere yapılacağını göstermiştir."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Atâ el-Horasânî:

“...Zaten siz ancak Allah'ın rızasını kazanmak için harcarsınız..." âyetini açıklarken şöyle dedi:

“Eğer sen Allah rızasını kazanmak için verdiysen onun işlediği amelden sorumlu değilsin."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî) bu âyet hakkında:

“Müminin infakı kendi nefsinedir. Mümin kişi sadaka verdiğinde ancak Allah rızasını kazanmak için verir" dedi.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İbn Zeyd:

“...Hiç hakkınız yenmeden karşılığı size tastamam ödenir" âyeti hakkında şöyle dedi:

“Verdiğin sadaka sana tekrar ödenecektir. O zaman verdiğin kişiye bu eziyetle minnet niyedir? Sadakan kendi nefsin için ve Allah rızasını kazanmak içindir. Yüce Allah da ecrini verecektir."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Yezîd b. Ebî Habîb:

“...Hayır olarak her ne harcarsanız -hiç hakkınız yenmeden- karşılığı size tastamam ödenir" âyeti hakkında şöyle dedi:

“Bu âyet Yahudilere ve Hıristiyanlara sadaka verme hakkında indi."