182

"Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir. Ama Biz onların dedikleri bu sözü ve peygamberleri haksız yere öldürmelerini yazacağız ve "Tadın bakalım o yakıcı cezayı!" diyeceğiz. Bu, dünyada iken kendi ellerinizle yapmış olduğunuzun karşılığıdır. Yoksa Allah kullarına zulmetmez."

İbn İshâk, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim, İkrime vasıtasıyla İbn Abbâs'tan bildirir: Ebû Bekr, Yahudilerin içinde Tevrat'ın okutulup öğretildiği Beytu'l-Midrâs adındaki medreseye girdi, içerde Yahudilerin, Finhâs adında bir adamın etrafında toplanmış olduklarını gördü. Finhâs Yahudilerin alimlerinden ve hahamlarından biriydi. Ebû Bekr ona:

“Vay haline ey Finhâs! Allah'tan kork ve Müslüman ol. Vallahi Muhammed'in Allah Resûlü olduğunu ve Tevrat'ta bu şekilde tarif edildiğini biliyorsun" deyince, Finhâs şu karşılığı verdi:

“Vallahi ey Ebû Bekr, bizim Allah'a ihtiyacımız yok. Aksine o bize muhtaç. Onun bize yalvardığı kadar biz ona yalvarmıyoruz, biz ona muhtaç değiliz. Bize ihtiyacı olmasaydı Peygamberinizin söylediği gibi bizden ödünç istemezdi. Faizi size yasaklarken bize veriyor. Bize ihtiyacı olmasaydı bize faiz vermezdi." Ebû Bekr bunları duyunca öfkelendi, Finhâs'ın yüzüne bir tokat attı ve:

“Nefsim elinde olana yemin olsun ki aramızdaki anlaşma olmasaydı senin boynunu vururdum ey Allah'ın düşmanı!" dedi.

Sonrasında Finhâs, Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) yanına gitti ve:

“Ey Muhammed! Arkadaşının bana yaptığına bak!" dedi. Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), Ebû Bekr'e:

“Neden öyle bir şey yaptın?" diye sorunca, Ebû Bekr:

“Yâ Resûlallah! Bana çok ağır bir laf etti. Yüce Allah'ın fakir olduğunu ve kendisine ihtiyaçları olmadığını söylüyor. Bunu söyleyince öfkelendim ve yüzüne tokat attım" karşılığını verdi. Ancak Finhâs bunu inkar etti ve:

“Öyle bir şey söylemedim" dedi. Yüce Allah da Finhâs'ı yalanlayacak ve Ebû Bekr'i doğrulayacak şekilde:

“Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir..." âyetini indirdi. Ebû Bekr ve öfkelenmesi hakkında da:

“...Sizden önce kendilerine kitap verilenlerden ve Allah'a ortak koşanlardan üzücü birçok söz işiteceksiniz..." âyetini indirdi.

İbn Cerîr ile İbnu'l-Münzir başka bir kanaldan, İkrime'den bildirir: Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Yahudi Finhâs'tan yardım istemek üzere bir mektup yazdı. Mektubu da Ebû Bekr'le gönderdi. Gönderirken ona:

“Yanıma geri dönene kadar sakın ona karşı kendi yanından bir tasarrufta bulunma" buyurdu. Finhâs bu mektubu okuduktan sonra Ebû Bekr'e:

“Rabbiniz bize muhtaç oldu" dedi. Bu sözü üzerine Ebû Bekr onu kılıcıyla öldürmek istedi, ancak Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Sakın ona karşı kendi yanından bir tasarrufta bulunma" âyetini hatırlayınca bundan vazgeçti. Bunun üzerine Kaynukâ oğulları Yahudilerinden bahseden:

“Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir... Sizden önce kendilerine kitap verilenlerden ve Allah'a ortak koşanlardan üzücü birçok söz işiteceksiniz..." âyetleri nazil oldu.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Süddî:

“Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir..." âyetini açıklarken şöyle demiştir: Bunu Mersed oğullarından biri olan Yahudi Finhâs söyledi. Ebû Bekr kendisiyle karşılaşınca onunla konuştu ve:

“Ey Finhâs! Allah'tan kork, ona inan, gönderdiğini tasdik et. Allah'a güzel bir şekilde borç ver" dedi. Finhâs ise:

“Ey Ebû Bekr! Rabbimizin fakir olduğunu ve bizden borç istediğini mi söylüyorsun? Zira ancak fakir biri zengin birinden borç ister. Eğer dediğin gerçekten doğru ise o zaman Allah fakirdir" karşılığını verdi. Bunun üzerine bu âyet nazil oldu. Finhâs'ın bu sözü için Ebû Bekr:

“Şâyet Hazret-i Peygamber'le (sallallahü aleyhi ve sellem) bunlar arasında bir ateşkes olmasaydı onu öldürürüm" demişti.

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir, Mücâhid'den bildirir: Ebû Bekr Yahudilerden:

“Allah fakir biz ise zenginiz. Zenginse neden bizden borç istiyor?" diyen birine vurmuştu.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Şibl bu âyeti açıklarken şöyle demiştir:

“Bana bildirilene göre bunu söyleyen Yahudi Finhâs'tır. Allah'ın üçün üçüncüsü olduğunu, elinin sıkı, cimri olduğunu da kendisi söylemişti."

İbn Ebî Hâtim, İbn Merdûye ve Diyâ'nın el-Muhtâre'de Saîd b. Cübeyr vasıtasıyla bildirdiğine göre İbn Abbâs şöyle demiştir:

“Allah'a, kat kat karşılığını arttıracağı güzel bir ödünç takdiminde kim bulunur..." âyeti nazil olduğu zaman Yahudiler Hazret-i Peygamber'e gelip:

“Ey Muhammed! Rabbimiz fakir mi ki kullarından borç istiyor?" dediler. Bunun üzerine Yüce Allah:

“Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir..." âyetini indirdi.

İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Katâde:

“Allah fakirdir biz ise zenginiz" diyenlerin sözlerini Allah elbette işitmiştir...'" âyetini açıklarken şöyle demiştir: Bize bildirilene göre, "Allah'a, kat kat karşılığını arttıracağı güzel bir ödünç takdiminde kim bulunur..." âyeti nazil olduğunda Yahudilerin:

“Rabbimiz bizden borç mu istiyor? Oysa ancak fakir biri zengin birinden borç ister" demesi üzerine bu âyet nazil olmuştur.

İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Alâ b. Bedr'e, "...Ama Biz onların dedikleri bu sözü ve peygamberleri haksız yere öldürmelerini yazacağız..." âyeti sorulunca şöyle demiştir:

“Şimdiki Yahudiler, öldürülen peygamberlere yetişmemişlerdir ancak peygamberleri öldürenlere dost olmuşlardır ve bu dostlukları yazılacaktır."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî):

“...Tadın bakalım o yakıcı cezayı, diyeceğiz...." âyetini açıklarken:

“Bana ulaşana göre bunlardan biri her gün yetmiş bin defa (Cehennem ateşinde) yakılır" demiştir.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“...Allah kullarına zulmetmez" âyetini açıklarken:

“Yüce Allah, suçu olmayana azap verecek değildir" demiştir.