102

"Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik, çoğunu fasık kimseler olarak bulduk"

İbn Ebî Hâtim'in Hasan(-ı Basrî)'den bildirdiğine göre âyette geçen kelimesi vefa mânâsındadır.

Abd b. Humeyd'in Katâde'den bildirdiğine göre "Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik..." âyetinde kastedilen, onları iptila edip sonra beladan kurtarınca, verdikleri ahde vefa göstermemeleridir.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Ebu'l-Âliye:

“Âyette geçen ahid'den kasıt, misak günü kendilerinden alınan sözdür" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh, Katâde'nin, "Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik..." âyetini açıklarken şöyle dediğini bildirir:

“Yüce Allah onları sıkıntı, zorluk ve belalarla iptila edip sonra onlara bolluk ve afiyet verince çoğunu kınayıp:

“Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik, çoğunu fasık kimseler olarak bulduk" buyurdu.

İbn Cerîr'in Ubey b. Ka'b'dan bildirdiğine göre "Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik..." âyetinden kastedilen, onlardan, Hazret-i Âdem'in sulbündeyken aldığı misaktır.

İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Ubey b. Ka'b, "Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik..." âyetini açıklarken şöyle dedi:

“Yüce Allah o gün kimin ahdine bağlı kalıp kimin kalmayacağını bildi ve "...çoğunu fasık kimseler olarak bulduk" buyurdu.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh, Mücâhid'in, "Onların çoğunda ahde bağlılık görmedik..." âyetini açıklarken şöyle dediğini bildirir:

“Ahid'den kasıt, insanlardan, henüz Hazret-i Âdem'in sulbündeyken Allah'ın almış olduğu misaktır ve insanlar bu ahde bağlı kalmamışlardır. "Çoğunu fasık kimseler olarak bulduk" sözünden kastedilen ise geçmiş nesillerdir.

İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs'ın, "Çoğunu fasık kimseler olarak bulduk" sözünü açıklarken şöyle dediğini bildirir:

“Yüce Allah'ın, kentlerin halkını helak ediş sebebi kendilerinden almış olduğu ahde bağlı kalmamalarıdır."