117

"Andolsun ki Allah, müslümanlardan bîr grubun kalpleri eğrilmeye yüz tuttuktan sonra. Peygamberi ve güçlük zamanında ona uyan Muhacirlerle Ensar'ı affetti. Sonra da onların tövbelerini kabul etti. Çünkü O, onlara karşı çok şefkatli, pek merhametlidir"

İbn Cerîr, İbn Huzeyme, İbn Hibbân, Hâkim, İbn Merdûye, Ebû Nuaym, Delâil'de, Beyhakî, Delâil'de ve Diyâ, el-Muhtâre'de İbn Abbâs'tan bildirir: Ömer b. el-Hattâb'a:

“Âyette bahsedilen güçlük zamanını bize anlatsana" dediklerinde Ömer şöyle anlattı:

“Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ile birlikte şiddetli sıcakların olduğu bir zamanda Tebûk savaşına çıktık. Konakladığımız bir yerde de öyle susuz kaldık ki bundan dolayı öleceğimizi düşünmeye başladık. Bazılarımız develerini kesmeye, işkembenin içindeki sıkıp suyunu içmeye, geri kalan artığı da serinlemek için ciğerinin üzerine koymaya başladı. Bunu gören Ebû Bekr es-Sıddîk:

“Yâ Resûlallah! Yüce Allah sana hep hayırlı dualara alıştırmıştır. Bizim için dua et" deyince, Allah Resûlü (sallallahü aleyhi ve sellem) dua için elerini kaldırdı. Ellerini indirmeden gök gürüldedi, hava değişti ve yağmur inmeye başladı. Bu şekilde yanımızdaki kapları su ile doldurduk. Ancak iyice baktığımızda yağmurun bizim askeri karargahın dışına inmediğini fark ettik.

İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid:

“...Güçlük zamanında...' âyetini açıklarken:

“Bundan kasıt, Tebûk savaşıdır" demiştir.

İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Katâde:

“Andolsun ki Allah, müslümanlardan bir grubun kalpleri eğrilmeye yüz tuttuktan sonra, Peygamberi ve güçlük zamanında ona uyan Muhacirlerle Ensar'ı affetti..." âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Bunlar Şam taraflarına yapılan Tebûk seferinde Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) peşinden giden ve ona uyan Müslümanlardır. Bu sefere aşırı sıcakların olduğu bir zamanda çıkmışlardır ki bu yolculuk sırasında çektikleri sıkıntıları ancak Allah bilir. Bize anlatılana göre bu yolculuk sırasında iki kişi bir hurmayı ikiye bölerek paylaşırlardı. Hatta bir hurmayı sırasıyla ağızlarda dolaştırıp suyunu emerler ardından su içerlerdi. Sonrasında Yüce Allah onların tövbelerini kabul edip sağ salim geri döndürmüştür.

İbn Ebî Hâtim, Ebu'ş-Şeyh ve Beyhakî, Delâil'de bildirdiğine göre Abdullah b. Muhammed b. Akîl b. Ebî Tâlib:

“...Peygamberi ve güçlük zamanında ona uyan Muhacirlerle Ensar'ı affetti..." âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Müslümanlar Tebûk savaşına aşırı sıcakların olduğu bir zamanda çıktılar. Binek azlığından her bir deveye sırasıyla üç kişi biniyordu. Bu sıcaklarda susuzluk da çekince develerini keserek işkembelerin suyunu sıkıp içmeye başladılar. Bu savaşta su tedariki, nafaka temini ve binek konusunda güçlükler çekilmiştir."

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre Câbir:

“...Peygamberi ve güçlük zamanında ona uyan Muhacirlerle Ensar'ı affetti.." âyetini açıklarken:

“Binek, azık ve su konusunda maruz kaldıkları güçlük ile sıkıntılardır" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Dahhâk bu âyeti:

“(=Müslümanlardan bir grubun kalpleri eğrildikten sonra...)" lafzıyla okumuştur.