21

"Kim bu geçici dünyayı isterse orada ona, dilediğimiz kimseye dilediğimiz kadar hemen veririz. Sonra da cehennemi ona mekân yaparız. O, buraya kınanmış ve Allah'ın rahmetinden kovulmuş olarak girer. Kim de mü'min olarak âhiretı ister ve ona ulaşmak için gereği gibi çalışırsa, işte bunların çalışmalarının karşılığı verilir. Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız. Esasen Rabbinin nimeti kimseye yasak kılınmış değildir. Bak nasıl, onların kimini kimine üstün kıldık. Elbette âhiretteki dereceler daha büyüktür, üstünlükler daha büyüktür"

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Dahhâk:

“Kim bu geçici dünyayı isterse..." âyetini açıklarken:

“Kim ameliyle dünyayı isterse, bu şekilde (Cehennemi kendisine mekan kılmak) istediğimiz kişiye istediğini acele olarak veririz, mânâsındadır" dedi.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde:

“Kim bu geçici dünyayı isterse orada ona, dilediğimiz kimseye dilediğimiz kadar hemen veririz. Sonra da cehennemi ona mekân yaparız. O, buraya kınanmış ve Allah'ın rahmetinden kovulmuş olarak girer" âyetini açıklarken:

“Kim dünyayı ister de, derdi, hevası ve niyeti dünyalık olursa, Allah ona dilediği kadarını acele olarak verir ve sonra Allah onu intikamla Cehenneme azap etmek için atar" dedi. "Kim de mü'min olarak âhireti ister ve ona ulaşmak için gereği gibi çalışırsa, işte bunların çalışmalarının karşılığı verilir" âyeti hakkında ise:

“Allah, kendisinden az şeyleri kabul buyurup birçok günahlannı bağışlar, mânâsındadır" dedi. "Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız..." âyeti hakkında ise:

“Allah dünyayı iyiler ve kötüler arasında taksim etti. Ancak âhiret, özel olarak muttakilerindir" dedi.

İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Ebû Nuaym'ın Hilye'de bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî):

“Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız. Esasen Rabbinin nimeti kimseye yasak kılınmış değildir" âyetini açıklarken:

“Dünyada iyiyi de, kötüyü de rızıklandırırız, mânâsındadır" dedi.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Süddî:

“Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız..." âyetini açıklarken:

“Mümine de, kâfire de rızıklardan veririz, mânâsındadır" dedi.

İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız. Esasen Rabbinin nimeti kimseye yasak kılınmış değildir" âyetini açıklarken:

“Hem dünyayı isteyenlere, hem âhireti istiyenlere rızklarını verir, mânâsındadır" dedi.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Zeyd:

“Onların ve bunların her birine Rabbinin nimetinden ulaştırırız. Esasen Rabbinin nimeti kimseye yasak kılınmış değildir" âyetini açıklarken:

“Onlar ve bunlardan kasıt, dünya ehli ve âhiret ehlidir. Allah kimseye rızkını yasak kılmamıştır" dedi.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Dahhâk: (.....) ifadesi için:

“Yasak mânâsındadır" dedi.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde:

“Bak nasıl, onların kimini kimine üstün kıldık. Elbette âhirettekî dereceler daha büyüktür, üstünlükler daha büyüktür" âyetini açıklarken şöyle dedi:

“Dünyada iken kimini kimine üstün kıldık. Oysa müminlerin Cennette evleri, amellerinden dolayı da üstünlükleri vardır. Bize zikredildiğine göre Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Cennet ehlinin en yükseği ve en engini arasında öyle bir derece vardır ki yeryüzünün doğusuyla batısı arasında görünen yıldızlar gibidir" buyurmuştur.

İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Dahhâk:

“...Elbette âhiretteki dereceler daha büyüktür, üstünlükler daha büyüktür" âyetini açıklarken:

“Cennet ehli derece olarak birbirlerinden üstündürler. Üstte olan kişi altında olan kişiden derece olarak üstünlüğünü görür. Ancak altında olan kişi derece olarak üstünde kimsenin olduğunu görmez" dedi.

Taberânî, İbn Merdûye ve Ebû Nuaym'ın Hilye'de Selmân'dan bildirdiğine göre Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Dünyada derece olarak yükselmek isteyip te yükselen kişiyi, âhirette Yüce Allah mutlaka, dünyada iken yükseldiği dereceden daha büyük ve daha uzun bir derece kadar alçaltır" buyurdu ve:

“Elbette âhiretteki dereceler daha büyüktür, üstünlükler daha büyüktür" âyetini okudu.

Saîd b. Mansûr, İbn Ebî Şeybe, Ahmed Zühd'de, Hennâd, Sifatu'l- Cenne'de İbn Ebi'd-Dünyâ ve Şuabu'l-İmân'da Beyhakî'nin bildirdiğine göre İbn Ömer:

“Kişi Allah katında değerli biri olsa bile, dünyada iken sahip olduğu her güzellik, Allah katında makamını bir derece indirir" dedi.