24

"Allah, meleklere şöyle emreder: Zulmedenleri, eşlerini ve Allah'ı bırakıp da tapmakta olduklarını toplayın, onları Cehennemin yoluna koyun ve onları tutuklaym. Çünkü onlar sorguya çekileceklerdir."

İbn Ebî Hâtim'in İbn Abbâs'tan bildirdiğine göre Zebâniler, meleklere, "Zulmedenleri, eşlerini ve Allah'ı bırakıp da tapmakta olduklarını toplayın, onları Cehennemin yoluna koyun ve onları tutuklaym" derler.

Abdurrezzâk, Firyâbî, İbn Ebî Şeybe, İbn Menî Miisned'de, Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Hâkim, İbn Merdûye ve Beyhakî el-Ba's'ta, Numan b. Beşîr vasıtasıyla, Ömer b. el-Hattâb'ın, "Zulmedenleri, eşlerini ve Allah'ı bırakıp da tapmakta olduklarını toplayın, onları Cehennemin yoluna koyun ve onları tutuklayın'" âyetini açıklarken şöyle dediğini bildirir: "Herkes kendine benzeyenle birlikte haşredilir. Faiz yiyen faiz yiyenle, zinakâr zinakâr ile birlikte, içki içen içkici ile birlikte diriltilir. Cennettekiler de Cehennerndekiler de benzerleriyle beraber olacaklardır."

Firyâbî, Saîd b. Mansûr, İbn Ebî Şeybe, Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbnu'l- Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Beyhakî'nin el-Ba's'ta İbn Abbâs'tan bildirdiğine göre âyette geçen eşlerden kasıt benzerlerdir.

Abd b. Humeyd, Saîd b. Cübeyr ve İkrime'den aynı rivâyette bulunmuştur.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Zeyd b. Eşlem, âyette geçen eşlerden kastedilenin amelde birbirlerine benzeyenler olduğunu söyleyip, "Ve sizler de üç sınıf olduğunuz zaman" âyetini okudu, sonra şöyle dedi: "Sağdakiler bir sınıf, soldakiler bir sınıf, öne geçenler de bir sınıftır."

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid, âyette geçen eşlerden kastedilenin, birbirlerine benzeyenler olduğunu, katillerin katillerle birlikte, zinakârların zinakârlarla birlikte, faiz yiyenlerin de faiz yiyenler ile birlikte haşrdileceğini söyledi.

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde, "Zulmedenleri, eşlerini ve Allah'ı bırakıp da tapmakta olduklarını toplayın, onları Cehennemin yoluna koyun ve onları tutuklayın" âyetini açıklarken şöyle dedi: "Kâfirler kâfirlerle ve Allah'ı bırakıp ibadet ettikleri putlarla haşredileceklerdir."

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs âyette geçen (.....) kelimesinin "Yönlendirin" mânâsında olduğunu söyledi.

Abd b. Humeyd'in Hasan(-ı Basrî)'den bildirdiğine göre âyette geçen, " kelimesi, "Sürünüz" mânâsındadır.

İbn Ebî Hâtim'in İbn Abbâs'tan bildirdiğine göre "Onları Cehennemin yoluna koyun" âyeti: "Onlara Cehennemin yolunu gösterin" mânâsındadır.

İbn Ebî Hâtim'in İbn Abbâs'tan bildirdiğine göre (.....) âyeti: "Onları tutuklayın, çünkü onlar hesaba çekileceklerdir" mânâsındadır.

Buhârî Tarih'te, Dârimî, Tirmizî, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Hâkim ve İbn Merdûye'nin Enes'ten bildirdiğine göre Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): "Hiçbir davet eden kimse yoktur ki kıyamet gününde o davet ettiği şeyin başında durdurulmuş olmasın. O, onun başında durur ve ondan ayrılamaz. Bu, bir kişinin diğer bir kişiyi davet etmesi şeklinde olsa bile" buyurduktan sonra, "Onları tutuklayın. Çünkü onlar sorguya çekileceklerdir" âyetini okudu.

İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Atiyye, "Onları tutuklayın. Çünkü onlar sorguya çekileceklerdir" âyetini açıklarken: "Kıyamet günü amellerinden sorguya şekilmeleri için durdurulurlar" demiştir.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Osmân b. Zâide der ki: "Kıyamet günü kula ilk sorulacak şey, kiminle oturup kalktığıdır, denirdi."