73

Biz de: Ona bir parçası ile vurun, dedik. İşte Allah ölüleri de böyle diriltir ve belki aklınızı başınıza alırsınız diye size âyetlerini gösterir.

İneği kırk yıl aradılar diyenler, bir parçasını kabrine vurdular; böyle demeyenler de, defnetmeden önce vücuduna vurdular, demişlerdir.

Vurdukları parça üzerinde de altı görüş beyan edilmiştir:

Birincisi: Kıkırdağa yakın bir kemikle vurdular, bunu İkrime, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir. Ebû Süleyman Dımeşki de: O kemik kulak kökü kemiğidir, demiştir. Bazıları da kimin o kemiği kırılırsa asla yaşamaz demişlerdir.

Zeccâc da: Kulaktaki kıkırdaktır, o kulak memesinin üzerindeki kepçedir, kulak küpesinin asıldığı yerdir, demiştir. İki kulağın arkasındaki yüksekçe kemiklere de haşşavan, haşaşavan denir ki, tekili huşşa’ ve huşuşa’dır (kulak tozu).

İkincisi: Ona ineğin uyluğu ile vuruldu, bu da yine İbn Abbâs, İkrime, Mücâhid ve Katâde’den rivayet edilmiştir. İkrime ile Mücâhid onun sağ uyluk olduğunu söylemişlerdir.

Üçüncüsü: O kuyruktur, bunu da Leys, Mücâhid’ten rivayet etmiştir.

Beşincisi: O kuyruk sokumudur, bu bedenin dayandığı ve ondan bittiği kemiktir, Said b. Cübeyr’den rivayet edilmiştir.

Altıncısı: O dildir, bunu da Dahhâk demiştir.

Sözde kısaltma vardır, takdiri şöyledir: Biz: Ona bir parçası ile vurun ki, dirilsin, dedik. Onlar da vurunca dirildi, ayağa kalkıp katilini haber verdi.

Katil hakkında da dört görüş vardır:

Birincisi: Kardeşinin oğullarıdır, bunu Atıyye, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Amcasının iki oğludur, bunu da Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir. Bu iki görüş katilin birden çok olduğunu gösterir.

Üçüncüsü: Kardeşinin oğludur, bunu da Süddi - şeyhlerinden - ve Ubeyde demişlerdir.

Dördüncüsü: Kardeşidir, bunu da Abdurrahman b. Zeyd demiştir.

"İşte Allah ölüleri de böyle diriltir": Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Bu, Mûsa kavmine hitaptır.

İkincisi: Kureyş müşriklerinedir. Onlar öldükten sonra dirilmeyi inkâr edince, ehl-i kitaba uygun bir cevap verdi.

Ebû Ubeyde: Âyetleri, acayipleridir, demiştir.