128

Rabbimiz, bizi sana teslim olanlardan eyle. Soyumuzdan da sana teslim olan bir ümmet yetiştir. Bize ibadet yerlerimizi göster ve Tevbemizi kabul et. Şüphesiz sen Tevbeleri çok kabul eden, hakkıyle merhamet edensin.

"Rabbimiz, bizi sana teslim olanlar eyle":

Zeccâc: Müslim, işini Allah’a teslim eden ve tevazu gösteren kimsedir, demiştir.

"Menasik” ibadet yerleri demektir. Her ibadet edilen yer mensek ve mensiktir. Abit kimseye de nasik denilmesi bundandır. Aziz ve celil olan Allah için kesilip kurban edilen hayvana da nesike, denir. Sanki neskin aslı Allah için kurban etmek ve kesmektir.

"Bize menasiklerimizi göster": Kurban kesecek yerlerimizi demektir. Bir başkası da: Onlar bütün hac fiilleridir, demiştir. İbn Kesir, ranın cezmi ile

"erna",

"Rabbi erni” (A’raf: 143);

"ernellezeyni edallana” (Fussilet: 29) okumuştur. Nâfi, Hamze ve Kisâi de bütün bu yerlerde ranın kesresi ile

"erina” okumuşlardır. Ebû Bekir, Âsım’dan rivayetle İbn Âmir de böyle okumuşlar, ancak bir tek

"ernellezeyni"yi ranın sükunu ile okumuşlardır.

Ferrâ’ şöyle demiştir: Hicazlılar

"erina” okurlar, Arapların çoğu ise ranın cezmi ile okur ve

"erna menasikena” derler. Bazı güvenilir kimseler de böyle okumuşlardır. Bazıları şöyle bir beyti delil getirmişlerdir:

Süleyma: Bize un satın al (işter), dedi.

Satın al (işter), acele ile de becerikli bir hizmetçi bul.

Kisâi de bana şöyle bir beyt okudu:

Kim korkarsa (yettak), Allah onun iledir,

Allah’ın rızkı ona sabah akşam gelir.

Katâde de şöyle demiştir: Allah o ikisine ibadet yerlerini gösterdi: Arafat’ta vakfe yerini, ifada tavafım, şeytan taşlanacak yerleri, tavafı ve sa’yi. Ebû Miclez de şöyle demiştir: İbrahim, Beyt’i yapmayı bitirince ona Cebrâil geldi, ona tavafı gösterdi, sonra onu akabeye götürdü; ona şeytan göründü, Cebrâil yedi küçük taş aldı ve yedi tane de İbrahim'e verdi ve: At ve tekbir getir, dedi. Beraber attılar ve her attıkça da tekbir getirdiler, nihayet şeytan kayboldu. Sonra onu orta şeytan taşlama yerine getirdi, yine onlara şeytan göründü, Cebrâil yedi taş aldı, yedi çakıl da İbrahim’e verdi ve: At ve tekbir getir, dedi. Attılar ve her atışla tekbir getirdiler; şeytan kayboldu. Sonra onu en uzaktaki taşlama yerine götürdü, yine onlara şeytan göründü, Cebrâil yedi çakıl taşı aldı, yedi tane de İbrahim'e verdi ve ona: At ve tekbir getir, dedi. Birlikte attılar ve her atışla tekbir getirdiler, nihayet şeytan kayboldu. Sonra onu Mina’ya getirdi ve: Burada insanlar başlarını tıraş ederler, dedi. Sonra onu toplantı yerine getirdi: Burada da insanlar toplanır, dedi. Sonra onu Arafat’a götürdü: Earefte (bildin mi?” dedi, O da: Evet, dedi. İşte o nedenle oraya Arafat denildi.