45

Hani melekler şöyle demişlerdi; Ey Meryem, Allah seni kendinden bir kelime olan Mesih ve Meryem oğlu İsa adında, dünya ve ahirette şanı yüce ve Allah’a yakınlardan biri ile müjdeliyor.

Burada

"kelimeden” ne kastedildiği hususunda da üç görüş vardır:

Birincisi: O, Allahü teâlâ’nın

"ol” emridir, o da oldu. Bunu İbn Abbâs ile Katâde demişlerdir.

İkincisi: O, Meleklerin Meryem’i İsa ile müjdelemesidir, bunu da Ebû Süleyman nakletmiştir.

Üçüncüsü:

Kelime İsa’nın adıdır, ona kelime denilmesi, Allah’ın kelimesinden olmasındandır.

Kadı Ebû Ya’lâ şöyle demiştir: Çünkü Allah’ın kelimesiyle hidayete erildiği gibi onunla da hidayete erilir.

Ona Mesih denilmesinde de altı görüş vardır:

Birincisi: Onun ayağının altında çukurluk yoktu (düztaban idi). Bunu Atâ’, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: O ne zaman elini bir hastaya sürerse, mutlaka iyileşirdi. Bunu Dahhâk, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

Üçüncüsü: O bereketle sıvazlanmıştı, bunu da Hasen ile Said, demişlerdir.

Dördüncüsü: Mesihin manası sıddik, demektir, bunu Mücâhid ile İbrahim Nehaî, demişler ve bunu Yezidi de zikretmiştir. Ebû Süleyman Dımeşki şöyle demiştir: Bunun manası, Allah onu sıvazladı ve onu günahlardan temizledi, demektir.

Beşincisi: O yeri mesheder, yani gezerek katederdi, bunu da Sa’leb, demiştir. Açıklaması, çok seyahat ederdi, demektir.

Altıncısı: O anasının karnından yağ sürülmüş olarak çıktı, bunu da Ebû Süleyman Dımeşki, demiş ve İbn Kasım nakletmiştir.

Ebû Ubeyd de şöyle demiştir: Mesih’in Arap dilinde iki manası vardır:

Birincisi: Mesih Deccal’dır ki, onun memsuh, yani bir gözünün silme olmasındandır.

İkincisi: Mesih İsa’dır, Aslı İbranca’da şin ile

"Meşiha"dır. Araplar onu dillerine alınca şini sine çevirdiler, meselâ Mûsa, dedikleri gibi, onun da aslı Muşa idi.

İbn Enbari şöyle demiştir: Onun lakabı ile başlanıp Mesih Meryem oğlu İsa denilmesi, Mesih’in İsa’dan daha meşhur olmasındandır. Çünkü bu isimde az kimse vardır, karışıklık olmaz. İsa adında ise çok insan vardır, meşhur olduğu için önce o söylenmiştir. Baksanıza, Halifelerin lakapları isimlerinden daha meşhurdur.

Anasına nispet edilip Meryem oğlu İsa denilmesi ise inançsız Hıristiyanların ona dedikleri şeyi bertaraf etmek içindir, çünkü O’nu Allah’a nisbet edip Allah’ın oğludur, dediler.

"Vecih": İbn Zeyd şöyle demiştir: Vecih, Arap dilinde: Sevilen makbul kimsedir.

İbn Kuteybe de: Vecih, itibarlı ve şanlıdır, demiştir.

Zeccâc da şöyle demiştir: Kadr ve marifet sahiplerinin yanında derecesi yüksek olandır. Vecüherrecülü yevcühü vecahaten denir, filanın halkın nazarında cahı vardır denir ki, itibarlıdır demektir.

"Allah’a yakınlardan":

Katâde: Kıyamet gününde Allah katında yakın olanlardan, demiştir.