31

Eğer yasaklandığınız büyük günahlardan kaçınırsanız (öbür) kötülüklerinizi örteriz ve sizi girilecek pek değerli bir yere sokarız.

"Eğer yasaklandığınız büyük günahlardan kaçınırsanız":

Bir şeyden kaçınmak, onu bir tarafa itmektir.

Büyük günahlar hakkında da on bir görüş vardır:

Birincisi: Onlar yedidir; Buhârî ile Müslim, Sahih’lerinde Ebû Hureyre’den Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'in şöyle dediğini rivayet etmişlerdir:

"Yedi büyük günahtan sakının":

"Onlar nedir?” dediler; şöyle dedi: Allah’a şirk koşmak, büyü yapmak, Allah’ın haram kıldığı cana haksız yere kıymak, faiz yemek, yetim malı yemek, savaştan kaçmak, namuslu ve bir şeyden haberi olmayan mü’min kadınlara iftira etmek. 21

21 - Buhârî, Vasaya, bab, 23; Tıb, bab, 48; Hudud, bab, 44, Müslim, iman, hadis no, 144; Ebû Dâvud, Vasaya, bab, 10; Nesâî, Vasaya, 12.

Bu hadis başka bir yoldan da Ebû Hureyre’den rivayet edilmiştir; Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem şöyle demiştir: Büyük günahlar yedidir: Birincisi Allah’a şirk koşmak, haksız yere cana kıymak, faiz yemek, büyürler de mallarını ellerine alırlar diye acele ile yetim malı yemek, savaştan kaçmak, namuslu kadınlara iftira etmek, hicret ettikten sonra badiyeye (kırsala) geri dönmek. 22

22 - Bu lafızla aslını bulamadım.

Hazret-i Ali radıyallahu anh’ten de yedi diye rivayet edilmiş ve onları saymıştır.

Atâ’’dan da; Yedirir, dediği ve onları saydığı rivayet edilmiştir. Ancak şirk ve badiye yerine yalancı şahitliği ve ana babaya asi olmaktır, denilmiştir.

İkincisi: Onlar dokuzdur; Abd b. Umeyr, babasından rivayet etmiştir, ki, o zat sahabi idi, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e:

"Büyük günahlar nelerdir?” diye soruldu, o da: Dokuzdur, dedi: En büyükleri Allah’a şirk koşmaktır, haksız yere adam öldürmek, savaştan kaçmak, yetim malı yemek, büyü yapmak, faiz yemek, namuslu kadına iftira etmek, Müslüman ana babaya asi olmak, ölülerinizin ve dirilerinizin kıblesi olan Ka’be’nin kutsallığını çiğnemek. 23

23 - Ebû Dâvud, Vasaya, bab, 10; Hakim, Müstedrek, uzun olarak, 1/59, 4/259; Beyhakî, es - Sünen el - Kübra, 3/408.

Üçüncüsü: Dörttür: Buhârî ile Müslim Sahih’lerinde Abdullah b. Amr’dan, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Büyük günahlar dörttür: Allah’a şirk koşmak, ana babaya isyan etmek, cana kıymak ve yalan yere yemin etmek. 24

24 - Buhârî, Eyman, bab, 16; Mürteddin, bab, 1; Diyat, bab, 2; Müslim'de bulamadım.

Enes b. Malik rivayet etmiştir: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem büyük günahları anlattı, yahut ona sordular; şöyle dedi: Allah’a şirk koşmak, cana kıymak, ana babaya isyan etmek ve şöyle dedi: Size büyük günahların en büyüğünü söyleyeyim mi? Yalan söylemek veya yalancı şahitliği etmektir. 25

25 - İmam Ahmed, Müsned, 3 /1.31.

İbn Mes’ûd’dan şöyle dediği rivayet edilmiştir: Büyük günahlar dörttür: Allah’a şirk koşmak, Allah’ın tuzağından emin olmak, Allah’ın rahmetinden ümit kesmek ve Allah’ın rahmetinden meyus olmak. İkrime’den de benzeri rivayet edilmiştir.

Dördüncüsü: Onlar üçtür, İmran b. Husayn, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den şöyle dediğini rivayet etmiştir: Size büyük günahların en büyüğünü haber vereyim mi? Allah’a şirk koşmak, ana babaya asi olmak, yaslanmıştı, doğruldu ve: Yalancı şahitliği etmektir, dedi. 26

26 - Beyhakî, es - Sünen el - Kübra: 8/210.

Buhârî ile Müslim Sahih’lerinde Ebû Bekre’den Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle dediğini rivayet etmişlerdir: Size büyük günahların en büyüklerini haber vereyim mi? Evet, ya Resûlallah, dedik, şöyle buyurdu: Allah’a şirk koşmak, Ana babaya isyan etmek ve yaslanmıştı, doğruldu: Yalancı şahitliği etmektir. Onu o kadar tekrar etti ki: Keşke sussa da kendine eziyet etmese, dedik. O ikisi, Sahih’lerinde İbn Mes’ûd hadisi olarak da rivayet etmişlerdir: Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem'e: "Günahların en büyüğü hangisidir, dedim; o da: Seni yaratan Allah’a şirk koşmak, dedi. "Sonra hangisidir?” dedim: "Seninle beraber yemek yer korkusuyla çocuğunu öldürmektir, dedi. "Sonra hangisidir?” dedim. Komşunun karısı ile zina etmektir, dedi.

Beşincisi: Sûrenin başıpdan bu ayete kadar zikredilenlerdir, bunu da İbn Mes’ûd ile İbn Abbâs, demişlerdir.

Altıncısı: On birdir: Allah’a şirk koşmak, ana babaya asi olmak, yalan yere yemin edip boyu beraber günaha batmak, yetim malı yemek, faiz yemek, savaştan kaçmak, namuslu kadınlara iftira etmek, yalancı şahitliği etmek, sihir yapmak ve hiyanet etmek. Bu, İbn Mes’ûd’dan da rivayet edilmiştir.

Yedincisi: Onlar Allahü teâlâ’nın ateş veya lânet veya gazap veya azapla bitirdiği bütün günahlardır. Bunu İbn Ebi Talha, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

Sekizincisi: Onlar Allahü teâlâ’nın ahirette azabı, dünyada haddi vacip kıldığı bütün günahlardır. Bu manayı Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş ve Dahhâk da böyle demiştir.

Dokuzuncusu: Allah’a isyan edilen her şeydir, bu da İbn Abbâs ile Ubeyde’den rivayet edilmiştir. Bu zayıf bir görüştür.

Onuncusu: Onlar Allah’ın ateşle tehdit ettiği bütün günahlardır, bunu Hasen, Said b. Cübeyr, Mücâhid, bir rivayette Dahhâk ve Zeccâc demiştir.

On Birincisi: Onlar sekizdir: Allah’a şirk koşmak, ana babaya isyan etmek, mü’mini öldürmek, namuslu kadınlara iftira etmek, yetim malı yemek, yalancı şahitliği etmek, bir adamın yemini ve sözü ile az bir para koparmak. Bunu Muhriz, Hasen Basri’den rivayet etmiştir.

"Nükeffir anküm seyyiâtiküm": Mufaddal, Âsım’dan, ikisinde de ye ile

"yükeffir; kalanlar da ikisinde de nun ile nükeffir okumuşlardır. Nâfi, Eban - Âsım’dan - Kisâi - Ebû Bekir ile Âsım’dan - mimin fethi ile burada ve Hac’ta medhalen okumuşlar; diğerleri ise mimi zamme ile okumuşlardır.

"Müdhale sıdkın” ve

"muhrace sıdkın"ın miminin mazmuın olduğunda ise ihtilaf etmemişlerdir. 27

27 - İsra: 80.

Ebû Ali el - Farisi şöyle demiştir:

"Müdhal'in mastar olması da ismi- mekan olması da câizdir. Mimi ister meftuh isterse mazmum okusun.

Süddi de şöyle demiştir: Seyyiat burada: Küçük günahlardır. Müdhal kerim de: Cennettir.

İbn Kuteybe de: Kerim: Şerefli manasınadır, demiştir.