35

Eğer aralarının açılmasından korkarsanız onun (erkeğin) ailesinden bir hakem ve onun (kadının) ailesinden de bir hakem gönderin. Eğer onlar barıştırmak isterlerse Allah onların aralarını uzlaştırır. Şüphesiz Allah hakkıyle bilendir, her şeyden haberdardır.

"Eğer aralarının açılmasından korkarsanız": Korkuda iki görüş vardır:

Birincisi: O varlığı kesin olmayanın varlığından sakınmaktır, bunu da Zeccâc, demiştir.

İkincisi: O, bilmektir, bunu da Ebû Süleyman Dımeşki, demiştir.

Zeccâc şöyle demiştir: Şikak: Düşmanlıktır, müteşakkiyn’den gelir ki, her sınıf bir şıkka (tarafa) düşmektir. Hakem de: Kendisine verilen işi takip edendir. İki hakem göndermekle memur olan hususunda da iki görüş vardır:

Birincisi: O, davanın kendisine getirildiği yetkilidir, bunu Said b. Cübeyr ile Dahhâk, demişlerdir.

İkincisi. Onlar eşlerdir, bunu da Süddi, demiştir.

"Eğer onlar barıştırmak isterlerse":

İbn Abbâs: Hakemler isterlerse, demiştir.

"Allah aralarını uzlaştırır": Bunda da iki görüş vardır: O, hakemlere râcîdir, bunu İbn Abbâs, İbn Cübeyr, Mücâhid, Atâ’, Süddi ve cumhûr demişlerdir.

İkincisi: O eşlere râcîdir, bunu da bazı müfessirler, demiştir.

Hakemler eşlerin vekilleridir, verdikleri hükümde eşlerin rızası geçerlidir. Bu Ahmed, Ebû Hanife ve arkadaşlarının görüşüdür. Malik ile Şâfiî de: Hakemlerin hükmü eşlerin rızasına muhtaç değildir, demişlerdir.