130

Ey cin ve insan topluluğu, içinizden size âyetlerimi okuyacak ve sizi bugününüze çatacağınızdan korkutacak peygamberler gelmedi mi? Onlar da: Kendi aleyhimize şahitlik ettik, dediler. Dünya hayatı onları aldattı ve kâfir olduklarına dair kendi aleyhlerine şahitlik ettiler.

"Ya maşerelcinni velinsi elem ye’tiküm": Hasen ile Katâde, te ile

"te’tiküm” okumuşlardır.

"İçinizden peygamberler":

Cinlerin peygamberliği hakkında dört görüş beyan ederek ihtilaf etmişlerdir:

Birincisi: Peygamberler özel olarak insanlara gönderilirdi, Allahü teâlâ Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’i hem insanlara hem de cinlere gönderdi. Bunu Ebû Salih, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Cinlerin peygamberleri, Kur’ân’ı dinleyenler, uyarmak üzere kavimlerine dönenlerdir. Bu, İbn Abbâs’tan da rivayet edilmiştir.

Mücâhid de şöyle demiştir: Peygamberler insanlardan, uyarıcılar da cinlerdendir. Bunlar peygamberlerin sözlerini dinler, işittiklerini cinlere tebliğ ederlerdi.

Üçüncüsü: Allahü teâlâ insanlara içlerinden peygamberler gönderdiği gibi onlara da içlerinden peygamberler göndermiştir. Bunu da Dahhâk, Mukâtil ve Ebû Süleyman demişlerdir. Kelâmdan zahir olan mana da budur.

Dördüncüsü: Allahü teâlâ onlardan peygamber göndermedi, ancak onlara insanların peygamberleri geldi, bunu da İbn Cüreyc, Ferrâ’ ve Zeccâc, demişlerdir. Bunlar şöyle demişlerdir:

"Elem ye’tiküm rüsülün minküm” ifadesinin çoğul olması, bu iki gruptan birinden peygamber gelmesine mani değildir, meselâ:

"O ikisinden inci ile mercan çıkar” (Rahman: 22) denilmiştir ki, o sadece tuzlu olan denizden çıkar (yani tesniye ve cemi tekil yerine kullanılabilir. Mütercim).

İman ettikleri takdirde cennete girmelerinde de iki görüş vardır:

Birincisi: Ona girerler, yerler ve içerler, bunu Dahhâk, demiştir.

İkincisi: Onların sevapları ateşten korunma şeklindedir, sonunda toprak olurlar, bunu da Süfyan, Leys'ten rivayet etmiştir.

"Yekussune aleyküm ayati": Yani size kitaplarımı okurlar,

"ve yünziruneküm": Sizi kıyamet gününden korkuturlar.

"Kendimize şahitlik ettik":

Bunda iki görüş vardır:

Birincisi: Peygamberlerin bizi ikaz ettiklerini kendi nefislerimize ikrar ettik.

İkincisi: Peygamberlerin onları ikaz ettiğini birbirlerimize şahitlik ettik. Sonra da Allahü teâlâ onların hallerini bize haber verip:

"Dünya hayatı onları aldattı” dedi. Yani ziyneti ve orada onlara süre tanıması ile.

"Kendilerine şahitlik ettiler": Yani dünyada kâfir olduklarını ikrar ettiler.

Mukâtil şöyle demiştir: Bu da organlarının onlara şirk ve küfür ile şahitlik ettiği zaman olacaktır.