143

Allah sekiz çift yarattı: Koyundan iki, keçiden iki. De ki: İki erkeği mi haram etti, yoksa iki dişiyi mi; ya da iki dişinin rahimlerinin bürüdüğünü mü? Eğer doğru kimseler iseniz bana ilimle haber verin.

"Minedda’nisneyn": Da’n: Koyun gibi yünü olana, maiz de kılı olana denir.

İbn Kesir, Ebû Amr ve İbn Âmir, aynın fethası ile:

"maaz” okumuşlardır.

Nâfi, Hamze, Âsım ve Kisâi de, aynın sükunu ile (ma’z) okumuşlardır. İkiden maksat da erkek ile dişidir.

"De ki: İki erkeği mi?": Allah koyun ve keçiden size iki erkeği mi haram etti? Yoksa onlardan iki dişiyi mi?

Mana şöyledir: Eğer size iki erkeği haram etti ise, bütün erkekler haramdır, eğer iki dişiyi haram etti ise, bütün dişiler haramdır. Eğer iki dişinin rahimlerinin bürüdüğünü haram etti ise, bu da erkekleri de kapsar, dişileri de kapsar; erkeklere ve dişilere şamil olur. O zaman bütün yavrular haram olur.

İbn Enbari de şöyle demiştir: Âyetin manası şöyledir: Size haramlık iki erkek tarafından mı, yoksa iki dişi tarafından mı geldi? Eğer: İki erkek tarafından geldi, derlerse, onlara bütün erkekler haram olur. Eğer: İki dişi tarafından geldi, derlerse, onlara bütün dişiler haram olur. Eğer: Rahim tarafından, derlerse, onlara erkek de dişi de haram olur.

İbn Cerir Taberî de şöyle demiştir: Eğer: İki erkeği haram etti, derlerse, koyun ve keçiden bütün erkeklerin haram olmasına sebep olurlar. Halbuki onlar bazı erkeklerin etinden ve sırtından istifade ediyorlar. Bu da davalarının bozuk olduğunu gösterir. Eğer: İki dişiyi haram etti, derlerse, koyun ve keçi yavrularından bütün dişileri haram etmiş olurlar, halbuki onlar bazılarının etinden ve sırtından istifade ediyorlar. Eğer: İki dişinin rahimlerinin bürüdüğünü haram etti, derlerse; onların bazı erkek ve dişilerinden istifade ediyorlardı. Allahü teâlâ bu âyet ve ondan sonrası ile onlara karşı koyamayacakları delil getirdi. Çünkü onlar bazı cins davarları bazı erkeklere ve kadınlara haram ediyorlar, bazılarını da erkeklere değil kadınlara haram ediyorlardı.

"De ki: iki erkeği mi haram etti, yoksa iki dişiyi mi?": Bu da haram (yasak) ettikleri bahire, şaibe, vasiyle ve ham’ı iptal etmektedir.

"Yoksa iki dişinin rahimlerinin bürüdüğünü mü haram etti?": Bu da:

"Bu hayvanların karındakiler erkeklerimize helâl, kadınlarımıza haramdır” sözlerini iptal etmektedir.

"Bana ilimle haber verin":

Zeccâc şöyle demiştir: Mana: Haram ettiğiniz şeyleri ilimle açıklayın, yani sizin bilginiz yoktur, çünkü siz kitaba inanmıyorsunuz, demektir.