83

Eğer Allah seni onlardan bir gruba döndürür de (savaşa) çıkmak için senden izin isterlerse,

"benimle asla çıkmayacaksınız ve benimle beraber hiçbir zaman bir düşmanla savaşmayacaksınız. Çünkü siz ilk seferinde oturmaya razı oldunuz, öyleyse oturanlarla beraber oturun” de.

"Eğer Allah seni döndürürse": Yani Tebuk gazasından Medine’ye, demektir.

"Bir gruba": Münafıklardan mazeretsiz geri kalan gruba. Neden:

"Bir gruba” dedi? Çünkü Tebuk’ten geri kalanların hepsi münafık değildi.

"Senden izin isterlerse": Seninle beraber savaşmak için.

"Benimle asla çıkmayacaksınız, de": Yani savaşa.

"Siz ilk seferinde oturmaya razı oldunuz": Tebuk seferine çıkmadınız.

Maverdi:

"İlk sefer” kavlinde iki görüş zikretmiştir:

Birincisi: İlk davet edildiğinizde.

İkincisi: izin istemenizden önce.

Geri kalanlar ifadesine gelince:

Ebû Ubeyde şöyle demiştir: Geri kalan: Bir şahıstan sonra kalandır ki, evinde oturandır, yani topluluktan geri kalan demektir.

Geri kalanların kimler olduğunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Onlar mazeretleri dolayısıyla geri kalan erkeklerdir, bunu da İbn Abbâs, demiştir.

İkincisi: Onlar kadınlar ve çocuklardır, bunu da Hasen ile Katâde, demişlerdir.