87

Geride kalanlarla beraber olmaya razı oldular. Kalpleri mühürlendi; artık anlamazlar.

"Havalif” (geri kalanlar):

Bunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Onlar kadınlardır, bunu da İbn Abbâs, Mücâhid, Katâde, Şimr b. Atıyye, İbn Zeyd ve Ferrâ’, demişlerdir.

Ebû Ubeyde de şöyle demiştir: Burada havalif in kadınlar olması câizdir. Çünkü Araplar erkekleri fevail vezninde çoğul yapmazlar, ancak faris ve fevarisi, halik ve hevaliki bundan istisna etmişlerdir.

İbn Enbari de şöyle demiştir: Havalif ancak kadınlara denir, çünkü Araplar faile veznini fevail vezninde cemi yapar ve daribe ve davarib, şatime ve şevatim, derler. Fail’i, fevail şeklinde cemi etmezler. Ancak fevaris ve hevalik olarak iki kelime müstesnadır. Geride kalanların, evlerde kalanlar olması da câizdir; muhalefet ve isyan edenler olması da câizdir; kendilerini savunan kadınlarla beraber olmaları da câizdir.

İkinci görüş: Havalif: Adi ve aşağılık kimselerdir. Fülanün hâlifetü ehlihi derler ki, ailesinin en düşüğüdür, demektir. Bunu da İbn Kuteybe zikretmiştir.

"Tabaa” kelimesine gelince,

Ebû Ubeyde: Manası: Mühürledi demektir, demiştir.