91

Ne zayıflara ne hastalara ne de harcayacak bir şey bulamayanlara, Allah ve Resul’ü için nasihat ettikleri takdirde, zorluk yoktur. İyilere karşı da bir yol yoktur. Allah çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir.

"Zayıflara yol yoktur":

Âyetin kimler hakkında indiğinde iki görüş halinde ihtilaf etmişlerdir:

Birincisi: O, Aiz b. Amr ve diğer mazeret sahipleri hakkında inmiştir. Bunu da Katâde, demiştir.

İkincisi: İbn Mektum hakkında inmiştir, bunu da Dahhâk, demiştir.

Zayıflardan da kimlerin murat edildiği hususunda üç görüş vardır:

Birincisi: Onlar müzmin hastalar ve yaşlı ihtiyarlardır. Bunu da İbn Abbâs ile Mukâtil, demişlerdir.

İkincisi: Onlar küçük çocuklardır.

Üçüncüsü: Delilerdir, çünkü akılları zayıftır. Bu iki görüşü Maverdi zikretmiştir. Doğrusu onların müzmin hastalık veya körlük veya yaşlılık veyahut vücutlarında bir zafiyet dolayısıyla zayıf olanlardır. Hastalar da savaşa çıkmalarına engel bir illetleri olanlardır.

"Bulamayanlar” da: Yoksullardır. Harec ise savaşa çıkmak için sıkıntıları olanlardır ki, Allah ve Resul’ü için nasihat ettikleri takdirde mazurdurlar.

Bunda da iki yorum vardır:

Birincisi:

Mana şöyledir: Münafıklıktan uzak oldukları takdirde.

İkincisi: Çoluk çocuğu muhafaza ettikleri takdirde.

Eğer birinci yorum alınırsa bu, zikredilenlerin hepsi için geçerlidir. Eğer ikincisi alınırsa bu da ancak yoksulları içine alır. Neden nasihat şart kılınmıştır; çünkü bozgunculuk maksadıyla geri kalmak kötüdür. Allah için nasihat etme de: Müslümanları cihada teşvik etmek, aralarını düzeltmek ve dini doğrultmakla ilgili diğer şeylerdir.

"İyilere yol yoktur": Yani cezalandırmaya giden yol demektir. Çünkü iyi kimse iyiliği ile ceza yolunu kapatmış demektir.