108

Orada asla durma. İlk gününden takva üzerine kurulan mescit, içinde durmana daha layıktır. Orada iyice temizlenmelerini seven birtakım adamlar vardır. Allah iyice temizlenenleri sever.

"Orada durma": Yani orada asla namaz kılma.

"Takva üzerine kurulan mescit": Yani taat üzerine kurulan ve takva sahiplerinin yaptığı mescit

"ilk gününden": Yani ilk gününden itibaren, demektir.

Zeccâc şöyle demiştir:

"Min” edatı zaman içindir, aslında müz ve münzü kullanılır, bunlar daha çok kullanılır.

"Min"in gelmesi de câizdir, çünkü o da sürenin başını gösterir ve parçalara ayırma için kullanılır. Şair Züheyr’in şu sözü de böyledir:

Hicr dağının zirvesindeki yurtlar kimindir?

Onlar aylar ve yıllardır boş durmaktadır (min).

Manasının: Ayların ve yılların geçmesinden boş kaldığı da söylenmiştir.

Bu mescit hakkında da üç görüş vardır:

Birincisi: O, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem'in Medine’deki mescididir ki, içinde minberi ve kabri vardır. Sehl b. Sa’d şöyle rivayet etmiştir: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında iki adam, takva üzerine kurulan mescit üzerinde ihtilaf ettiler; biri: O, Peygamber’in mescididir, dedi. Diğeri de: O, Küba mescididir, dedi. Bu, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’e anlatılınca: O, bu mescidimdir, dedi.29

29 - Müslim, Kitabu’l - Hac, bab, lâ tüşeddürrihalu; Ahmed, Müsned, 5/331.

İbn Ömer, Zeyd b. Sabit, Ebû Said el - Hudri ve Said b. Müseyyeb de böyle demişlerdir.

İkincisi: O, Küba mescididir, bunu da Ali b. Ebi Talha, İbn Abbâs’tan rivayet etmiş ve Said b. Cübeyr, Katâde, Urve, Ebû Seleme b. Abdurrahman, Dahhâk ve Mukâtil de böyle demişlerdir.

Üçüncüsü: O, Medine’deki bütün mescitlerdir, bunu da Muhammed b. Ka’b, demiştir.

"Onda temizlenmeyi seven adamlar vardır":

İniş sebebi şöyledir: Küba halkından bazı kimseler su ile taharet ederlerdi, âyet bunun üzerine indi. Bunu da Şa’bî, demiştir.

İbn Abbâs da şöyle demiştir: Bu âyet inince, Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem onlara geldi:

"Allahü teâlâ sizi ne için methetti?” dedi. Onlar da: Biz su ile taharet ederiz, dediler.30

30 - Suyuti, ed - Dürrü’l - Mensur; Tabarani, Ebuşşeyh, Halcim ve İbn Merduye’den nakletmiştir.

Buna göre, bundan (temizlenmeden) maksat, su ile temizlik yapmaktır. Ebû’l - Âliyye de: Günahtan temizlenmedir, demiştir.