14-İBRAHİM SÛRESİ

Mekke’de inmiştir.

52 ayettir.

Mekke’de inmiştir, bu hususta ulema arasında bir ihtilaf da bilmiyoruz. Ancak İbn Abbâs ile Katâde’den gelen bir rivayet vardır ki, onlar, iki âyetin dışında Mekki olduğunu söylemişlerdir. O iki âyet de şunlardır:

"Elemtere ilellezine beddelu nimetallahi küfren” âyeti ile arkasındaki ayettir (İbrahim: 28, 29).

Bismillahirrahmanirrahim

1

Elif. Lâm. Ra. Bu, insanları Rablerinin izni ile karanlıklardan aydınlığa, O mutlak galip, övgüye layık (Allah) ın yoluna çıkarman için sana indirdiğimiz kitaptır.

"Elif. Lâm. Ra": Bunun açıklaması Yûnus: l’de geçmiştir.

"Kitabun": Zeccâc, mana şöyledir demiştir: Bu, kitaptır, o kitap da: Kur’ân'dır.

Karanlıklardan ve aydınlıktan ne murat edildiği hususunda üç görüş vardır:

Birincisi: Karanlıklar: Küfür (inkâr)dır, aydınlık da: İmandır. Bunu el-Avfi, İbn Abbâs’tan rivayet etmiştir.

İkincisi: Karanlıklar: Sapıklıktır, aydınlık da: Hidayettir. Bunu da Mücâhid ile Katâde, demişlerdir.

Üçüncüsü: Karanlıklar: Şek ve şüphedir, nûr da: Yakîn (kesin iman)dır. Bunu da Maverdi, zikretmiştir.

"Rablerinin izni ile":

Bunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Rablerinin emriyle, demektir. Bunu da Mukâtil, demiştir.

İkincisi: Rablerinin tevfiki ile, bunu da Ebû Süleyman, demiştir.

Üçüncüsü: Bu, iznin ta kendisidir,

Mana da şöyledir: Sana onları öğretmeye izin vermesiyle, demektir. Bunu da Zeccâc demiş ve şöyle açıklamıştır: Sonra da, aydınlığın ne olduğunu bildirip:

"Mutlak galip, övgüye layık Allah’ın yoluna” demiştir.

İbn Enbari de şöyle demiştir: Bu, Arapların şu sözü gibi bir misaldir: Celestü ilâ Zeydin, ilel akılil fadıli (Zeyd’in, yani akıllının ve faziletlinin yanına oturdum).

"İla", durumun önemini vurgulamak için tekrar edilmiştir. Şair de bu kabilden olarak şöyle demiştir:

Ayağım uyuştuğu zaman bunu iyi edecek olanı andım,

Lübna, diye ismiyle çağırdım ve onu davet ettim,

O kimseyi davet ettim ki, eğer nefsim beni dinlese idi,

Sevgisinden onu önüne atar, işi bitirirdim.

Burada işi büyütmek için

"daavtü” (davet ettim) lâfzını tekrar etmiştir.