22-HAC SÛRESİMekke’de inmiştir. 78 ayettir. Bismillahirrahmanirrahim 1Ey iman edenler, Rabbinizden korkun. Şüphesiz kıyametin depremi büyük bir şeydir. Nerede indiği Ebû Salih, İbn Abbâs’tan onun tümünün Mekki olduğunu rivayet etmiştir, ancak şu ve arkasındaki âyet hariç: "Ve minennasi men yabudullaha alâ harf” (Hac: 12,13). İbn Abbâs'tan gelen bir rivayette de o, Medeni'dir ancak şu dört âyet hariç demiştir: "Vema erselna min kablike min resulin"... Dördüncü âyetin sonuna kadar (Hac: 53 - 57). Atâ’ b. Yesar da şöyle demiştir: Mekke'de inmiştir, ancak şu üç âyet hariç: "Hazani hasmani” ve arkasındaki iki âyet (Hac: 20 -22). Ebû Süleyman Dımeşki de şöyle demiştir: Baştan ve "ve beşşiril muhsinin "e kadar (Hac: 38) Medeni, diğeri de Mekki’dir. Sa’lebi de şöyle demiştir: Altı âyet hariç, Mekki’dir, onlar da şunlardır: "Hazani hasmanı... hamîd” (Hac: 20 - 25). Hibetullah b. Selame de şöyle demiştir: Bu sûre Kur’ân'ın acayip surelerindendir; çünkü onda Mekki ve Medeni, hazari ve seferi, harbi ve silmi, leyli ve nehari, nasih ve mensuh olanlar vardır. Mekki olanlar: Otuzun başından sonuna kadar olanlardır. Medeni olanlar: Yirmi beşin başından otuzun sonunu kadar olanlardır. Leyli olanlar (gece inenler): Başından beşinci âyetin sonuna kadar olanlardır. Nehari olanlar (gündüz inenler): Beşin başından dokuzun başına kadar olanlar. Seferi olanlar: Dokuzun başından on ikiye kadar olanlar. Hazari olanlar: Yirminin başına kadar olanlardır. Medine’ye nisbet edilmesi, süre bakımında ona yakın olmasındandır. "Rabbinizden korkun": Yani O’nun azabından korkun, demektir. "İnne zelzeletes saati": Zelzele: korkunç şekilde sarsılmaktır (deprem). Bu zelzelenin vaktinde de iki görüş vardır: Birincisi: O, kıyamet gününde kabirlerden kalktıktan sonradır. İmran b. Husayn'dan: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem: "Şüphesiz kıyametin depremi büyük bir şeydir” âyetini okudu, sonra da: "Bunun hangi gün olacağını biliyor musunuz?” dedi. Aziz ve celil olan Rab, Âdem aleyhisselam’ı kaldırır: Cenennemlikleri gönder, der. 1 Ebû Said el - Hudri de şöyle rivayet etmiştir: Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: Allahü teâlâ kıyamet gününde Âdem’e: Kalk, cehennemlikleri gönder, der. O da: "Ya Rabbi, cehennemlikler nedir (kaçta kaç)?” der. O da: Her binden dokuz doksan dokuzunu cehenneme gönder, der. İşte o zaman çocukların saçları ağarır ve her gebe düşük yapar. Sonra da bu âyeti okudu. 2 İbn Abbâs da: Kıyametin depremi, onun kopmasıdır, yani yaklaşır ve onunla beraber gerçekleşir, demiştir. Hasen ile Süddi de: Bu zelzele kıyamet gününde olacaktır, demişlerdir. 1 - İmam Ahmed, Müsned, 4/432, 435; Tirmizî, Tefsirü sûre, 22, bab, 1, 2. 2 - Buhârî, Tefsirü sûre, 22, bab, 1; Müslim, iman, hadis no, 379. İkincisi: O, kıyametten önce dünyada olur, o kıyamet alâmetlerindendir. Bunu da Alkame, Şa’bî ve İbn Cüreyc, demişlerdir. Ebû’l - Âliyye de Übey b. Ka’b’ten şöyle dediğini rivayet etmiştir: Kıyametten önce altı alâmet vardır; insanlar sokaklarında iken birden güneşin ışığı gider, o halde iken yıldızlar dökülür; o halde iken dağlar yerin üzerine düşer; yer hareket eder ve sarsılır. Cinler insanlara, insanlar da cinlere sığınır. Hayvanlar, kuşlar ve vahşiler birbirine karışır; birbirinin içine girer. O zaman cinler, insanlara: Biz size haber getiririz, derler. Bakarlar ki, ateşler tutuşmuş. O halde iken yer, yedi kat yerin altına, gök de yedi kat göğün üstüne kadar parçalanır. O halde iken onlara bir rüzgar gelir, hepsi ölürler. Mukâtil de şöyle demiştir: Bu zelzele sura ilk üfürmeden öncedir. Şöyleki gökten bir ünleyici seslenir: Ey insanlar, Allah’ın emri geldi, der. Onlar da öyle bir korkarlar ki, o zaman küçükler ihtiyarlar, gebeler hamlini vaz eder (düşürür). "Büyük bir şeydir": Yani anlatılamayacak kadar büyüktür, demektir. |
﴾ 1 ﴿