20

Nihayet ona geldikleri zaman kulakları, gözleri ve derileri yaptıkları şeylere karşı aleyhlerine şahitlik eder.

"Nihayet ona geldikleri zaman": Yani ona doğru sürüldükleri ateşe geldikleri zaman

"Onlara kulakları, gözleri ve derileri şahitlik eder":

Deriden murat edilen şey hususunda da üç görüş vardır:

Birincisi: Eller ve ayaklardır.

İkincisi: Cinsel organlardır. Bu ikisi İbn Abbâs’tan rivayet edilmiştir.

Üçüncüsü: Onlar bizzat derilerdir, bunu da Maverdi nakletmiştir. Müslim’in, tek başına rivayet ettiği hadiste Enes b. Malik şöyle demiştir: Biz Resûlüllah sallallahu aleyhi ve sellem'in yanında idik, güldü: "Niçin güldüğümü biliyor musunuz?” dedi. Biz de: Allah ve Resul'ü daha iyi bilirler, dedik, o da şöyle dedi: Kulun Rabbine hitabından güldüm, kul der ki:

"Ya Rabbi, beni haksızlıktan korumadın mı?” Allahü teâlâ da: Evet, der, O da: Ben, kendi şahidimden başkasını kabul etmem, der. Allahü teâlâ da: Peki, sana nefsin şahitlik etsin, kiramen katibin melekleri şahitlik etsinler, der ve ağzına mühür vurulur; organlarına: Konuşun, denir. Onlar da yaptıkları amelleri konuşur. Sonra kendinin konuşmasına izin verilir, o da: Olmaz olsun sizin gibiler, ben de sizi savunuyordum, der.