23

İşte onlar o kimselerdir ki, Allah onlara lânet etmiş, onları sağır etmiş ve gözlerini kör etmiştir.

"Umulur mu sizden geri dönerseniz":

Bununla muhatap olanlarda dört görüş vardır:

Birincisi: Münafıklardır ki, o da açıktır.

İkincisi: Yahudilerin münafıklarıdır, bunu da Mukâtil, demiştir.

Üçüncüsü: Haricilerdir, bunu da Bekr b. Abdullah el - Müzeni demiştir.

Dördüncüsü: Kureyş’tir, bunu içlerinde Maverdi’nin de olduğu bir grup demiştir.

"Tevelleytüm": Bu, yüz çevirmek manasınadır, Mana da şöyledir: Eğer İslâm’dan yüz çevirirseniz.

"Yeryüzünde bozgunculuk etmeniz” iki görüş vardır:

Birincisi: Cahiliyeye geri dönüp de birbirinizi öldürmek ve mallarınızı yağma etmekle. Bunu da müfessirlerden bir cemaat zikretmiştir.

İkincisi: O insanların işlerini üzerine almak, yönetici olmaktır, bunu da Kurazi, demiştir. Buna göre mana şöyle olur:

"Yeryüzünde bozgunculuk etmeniz beklenir mi” zulüm ve haksızlıkla.

Ya’kûb tenin ve tının fethi, şeddesiz ve kafin da sükunu ile "ve taktau” okumuştur. Sonra bunu yapmak isteyenleri de takip eden âyetle kınamıştır.