5

Rabbini dinlediği zaman ki, buna layık kılınmıştır.

"İçindekini atıp da": Ölüleri ve hâzineleri, demektir,

"boşaldığı zaman” yani bunlardan boşalıp da içinde bir şey kalmadığı zaman, demektir. Bu zikredilen şeylerin cevabında dört görüş belirterek ihtilaf etmişlerdir:

Birincisi: O terk edilmiştir, çünkü mana bellidir, Kur’ân’da tekrar edilmiştir.

İkincisi: O

"ey o insan sözüdür” meselâ şu söz gibi: Bunlar olduğu zaman, ey insanlar, yaptıklarınızı görürsünüz. Bu durumda

"ey o insan” cevap olur ve bunda fe gizlenmiş olur. Sanki

Mana şöyledir: Gök yarıldığı zaman sevabı da azabı da görür. Bu iki görüşü Ferrâ’, demiştir.

Üçüncüsü: Kelâmda takdim ve tehir vardır, takdiri şöyledir: Ey o insan, sen Rabbine bir didinme ile didinmektesin; gök yarıldığı zaman da O’na kavuşacaksın. Bunu da Müberrid, demiştir.

Dördüncüsü: Cevap

"Allahü teâlâ’nın,  

"femulâkıyhi” sözünden anlaşılmaktadır;

Mana da şöyledir: Kıyamet günü olduğu zaman insan ameline kavuşur. Bunu da Zeccâc, demiştir.